Het heeft lang geduurd, maar de einduitspraak van de Commissie van Beroep van het Kifid is gelijk aan tussenuitspraken van pakweg een jaar geleden: consumenten mogen verwachten dat de rente op hun doorlopend krediet gedurende de looptijd in de pas blijft met de relevante marktrente. Te veel ontvangen rente moet de kredietverstrekker, Interbank, aan consumenten terugbetalen.
Deze beroepsprocedure gaat over twee klachten over rentetarieven van een doorlopend krediet bij Interbank, onderdeel van Credit Agricole Consumer Finance. Maar bij het Kifid liggen nog tientallen soortgelijke klachten tegen dezelfde bank, die zijn aangehouden in afwachting van de einduitspraak van de Commissie van Beroep.
Verschillend beoordeeld
In de zomer van 2018 oordeelde de Geschillencommissie van het Kifid nog verschillend in de twee zaken. In uitspraak GC 2018-400 concludeerde de Geschillencommissie dat de bank haar vrijheid om de rente aan te passen niet heeft gebruikt op een wijze die ‘naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is’. In uitspraak GC 2018-376 oordeelde de Geschillencommissie dat de consument mogelijk wél te veel rente had betaald. Gezien de commotie die dit opriep, stelde de voorzitter van de Geschillencommissie, met gebruikmaking van de hardheidsclausule, beroep open tegen de twee uitspraken.
Marktrente
De Commissie van Beroep stelde allereerst dat bij het aangaan van een doorlopend krediet de bank een lagere of hogere kredietvergoeding kan hanteren dan de gemiddelde marktrente. Met het sluiten van de kredietovereenkomst stemt de consument in met het aangeboden rentetarief. Daarmee is ook het verschil vastgelegd tussen de individuele kredietvergoeding en het gemiddelde rentetarief in die markt, aldus de Commissie. Maar de bank is gehouden om dat verschil te handhaven en zo het rentetarief gedurende de looptijd in de pas te laten lopen met de marktrente, oordeelde de CvB in januari 2019.
Probleem was dat er geen gegevens waren over de gemiddelde marktrente op kredieten vóór juni 2010. Sinds juni 2010 wordt de gemiddelde rente op doorlopende kredieten voor consumenten bijgehouden door DNB. Onderzoek van drie onafhankelijk deskundigen wijst uit dat voor de periode van 1 januari 1998 tot 1 juni 2010 de CBS-rentereeks het uitgangspunt kan zijn voor de referentierente. Dit is een voor consumenten toegankelijke en eenvoudig te gebruiken referentierente, zo blijkt uit het deskundigenrapport. De CBS-rentereeks volgt dezelfde trend als de DNB-rentereeks. Wel is op 1 juni 2010 de gemiddelde CBS-rente 0,91 procentpunt hoger dan de DNB-rente. De Commissie van Beroep vindt het niet rechtvaardig om voor de referentierente een verschil te maken tussen doorlopend krediet dat is afgesloten voor of vanaf 1 juni 2010. Zij concludeert dat de CBS-rentereeks moet worden gecorrigeerd, zodat deze aansluit bij de DNB-rentereeks. Voor doorlopend krediet afgesloten vóór 1 juni 2010 wordt de marktrente daarom vastgesteld aan de hand van de CBS-rentereeks met een aftrek van 0,91 procentpunt.
Drie rechterlijke uitspraken
Vervolgens hield de CvB de zaak nog langer aan, omdat er eind 2019 drie rechterlijke uitspraken waren gedaan die ‘mogelijk richtinggevend’ konden zijn en dus eerst bestudeerd moesten worden. Zo is in uitspraken van de Hoge Raad en van het Hof Arnhem-Leeuwarden geoordeeld over bedingen die een bank het recht geven om het rentetarief bij een hypotheek met Euribor en een doorlopend krediet te wijzigen. De Commissie van Beroep is ook in deze klachtzaak nagegaan of het wijzigingsbeding oneerlijk of onredelijk bezwarend is. De conclusie is dat het wijzigingsbeding zowel voor- als nadelen heeft voor de betrokken consument en het evenwicht niet in het nadeel van consument uitpakt. In deze klachtzaak is het wijzigingsbeding niet oneerlijk of onredelijk bezwarend. Het wijzigingsbeding blijft dan ook in stand. De zaken beïnvloeden het oordeel van de CvB niet: Interbank moet de rente met terugwerkende kracht opnieuw berekenen en waar nodig terugbetalen.
Compensatieplan
Bij de tientallen andere klachten tegen Interbank zal de Geschillencommissie van het Kifid – behoudens specifieke omstandigheden – vasthouden aan de lijn zoals nu in deze einduitspraak van de Commissie van Beroep uiteengezet. Interbank meldt in een reactie de definitieve uitspraak te gaan bestuderen en te werken aan een compensatieplan.
Stichting Geldbelangen is blij met de uitspraak. Geldbelangen roept iedereen op, die een lening heeft bij de banken van Credit Agricole Consumer Finance, om alert te zijn op de berichten van de bank. Voorzitter Rob Goedhart wil dat ook hulpverleners bij Sociale Diensten, budgetcoachinstellingen en dergelijke erop letten. “Mensen zijn niet graag bereid om over schulden te praten. Vaak worden brieven van banken op de stapel gelegd. Maar het zou doodzonde zijn als men dat ook met de brief over de compensatie zou doen en dan die vergoeding zou missen.”
Bronnen: Kifid, Interbank, Stichting Geldbelangen
