Zo’n 9,8 miljoen premiebetalers (72%) betalen te veel voor hun zorgverzekering. Zij hebben een basisverzekering waarvoor een goedkoper, (bijna) gelijk alternatief bestaat, maar zijn er niet in geslaagd om dit te vinden in het doolhof van beschikbare zorgpolissen. Dat blijkt uit onderzoek van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en de Nederlandse Zorgautoriteit (Nza).
De conclusies uit het onderzoek van ACM en Nza vertonen sterke overeenkomsten met die uit de inventarisaties die minister Bruins (medische zorg) na Kamervragen liet uitvoeren. De minister riep op tot grotere transparantie in het polisaanbod en kondigde aan de zogenaamde collectiviteitskortingen te halveren, aangezien deze door verzekerden zelf worden betaald.
‘Meer transparantie niet voldoende’
De ACM en Nza gaan echter een stap verder: meer transparantie en betere informatievoorziening zijn volgens hen niet voldoende. Extra maatregelen zijn nodig om goed kiezen makkelijker te maken voor consumenten. Oplossingsrichtingen zijn bijvoorbeeld het vereenvoudigen van het aanbod, zodat consumenten beter hun weg kunnen vinden naar de polis die bij hen past.
Volgens de ACM en Nza is het geen doel op zich dat consumenten overstappen. Maar het is wel heel belangrijk dat zij zo min mogelijk gehinderd worden bij hun keuze. Het vergelijken en kiezen van de juiste zorgpolis moet voor consumenten echt makkelijker worden gemaakt.
10 clusters
De 55 verschillende zorgverzekeringen in 2018 zijn door de toezichthouders gegroepeerd tot 10 clusters. Binnen elk cluster van (bijna) gelijke polissen zijn de premieverschillen in kaart gebracht. Daaruit komt de conclusies dat 72% van de premiebetalers in 2018 niet de goedkoopste polis in het cluster had.
Schijnverschillen
In navolging van minister Bruins concluderen de ACM en Nza dat sommige verzekeringsconcerns polissen aanbieden die verschillend worden gepresenteerd, maar volgens de analyse gelijk of zeer vergelijkbaar zijn. Deze schijnverschillen zorgen ervoor dat het voor een verzekerde lastig is om een goede keuze te maken voor een zorgverzekering. Wanneer het lastig is om te vergelijken, zullen verzekeraars minder geneigd zijn om een scherpe premie neer te zetten en betere polissen te ontwikkelen.
Obstakels
Naast schijnverschillen zien de toezichthouders ook andere obstakels in het keuzeproces van consumenten: de tijd en moeite die het kost om de juiste polis te kiezen, moeilijk vindbare of verwarrende informatie, en grenzen aan hoeveel informatie consumenten kunnen en willen verwerken. Informatie verwerken is kostbaar en moeilijk, vooral wanneer verschillen worden uitvergroot of informatie moeilijk vindbaar is. Daarbij spelen ook ‘gedragsvalkuilen’ van consumenten (zoals de angst om niet dezelfde zorg vergoed te krijgen) een rol. Dit alles kan ertoe leiden dat consumenten niet in actie komen of hun weg niet kunnen vinden naar de voor hen beste polis, en dat zij meer betalen dan nodig is.
Onderzoeksmethode
ACM en NZa hebben met algoritmes het aanbod aan basispolissen in 2016, 2017 en 2018 onderzocht. Met behulp van zogenoemde ‘machine learning’ zijn de 55 polissen van 2018 gegroepeerd in 10 clusters. Overigens benadrukken de toezichthouders dat consumenten ook andere redenen kunnen hebben om meer te betalen voor hun zorgverzekering, bijvoorbeeld omdat ze het merk van de polis waarderen of kiezen op basis van kenmerken die niet zijn meegenomen in de analyse.
Bron: ACM
