Pensioenfondsen hebben nog veel werk te verrichten voor de invoering van de nieuwe Pensioenwet. Het is zelfs de vraag of de 1.500 miljard euro aan pensioengelden op tijd verdeeld is over de individuele pensioenaanspraken. Dat concludeert BDO Accountants en Adviseurs na een onderzoek naar de voorbereiding van de fondsen op de transitie.
De meeste fondsen (84%) geven aan dat ze in grote lijnen goed voorbereid zijn. De onderzoekers plaatsen daar echter kanttekeningen bij. Wanneer dieper wordt ingegaan op de concrete acties die de fondsen al hebben ondernomen, blijkt die voorbereiding minder grondig dan de fondsen doen voorkomen, aldus de onderzoekers.
Invaren of niet?
Zo heeft bijvoorbeeld een vijfde van de fondsen nog niet besloten of ze gaan invaren, oftewel het opgebouwde pensioen inbrengen in het nieuwe pensioenstelsel. Een kwart stelt dit uit tot 2026/2027. Hierdoor kan piekbelasting en mogelijk een opstopping ontstaan bij pensioenuitvoeringsorganisaties, toezichthouders en adviseurs. “Dat is een serieus risico op vertraging en zet de haalbaarheid van de pensioentransitie nu al onder druk”, voorziet Geertje Strampel, voorzitter van de Industry group Financial Services en partner bij BDO.
Type contract
Verder heeft meer dan de helft (52%) van de pensioenfondsen nog geen keuze gemaakt voor het type contract. Bijna één op de drie is nog niet gestart met het risicopreferentie-onderzoek dat wettelijk minimaal eens in de vijf jaar gedaan moet worden onder fondsdeelnemers.
Een derde van de fondsen verwacht sowieso niet dat de streefdatum gehaald wordt. En dertien procent van de pensioenfondsen heeft de pensioenuitvoerings-organisatie (PUO) nog niet betrokken bij de plannen.
Ingangsdatum uitgesteld
Complicerende factor is dat de nieuwe Pensioenwet nog niet is goedgekeurd. De inkt van het rapport van de Commissie Parameters is nog nat. De verwachte ingangsdatum is onlangs weer een halfjaar uitgesteld. De Tweede Kamer heeft eenvoudigweg meer tijd nodig om de wet zorgvuldig te kunnen behandelen. Dat maakt dat de fondsen keuzes vooruitschuiven.
Communicatie
Pensioenfondsen geven aan vooral te worstelen met de uitlegbaarheid van de nieuwe regels en risico’s aan de deelnemers. Die communicatie dient eerlijk, helder, toegankelijk en transparant te zijn, terwijl de materie complex en genuanceerd is. Deelnemers moeten daarnaast geactiveerd worden om zich te verdiepen in de impact op hun eigen pensioenregeling. Zo’n 30 procent van de fondsen is hier nog niet mee gestart.
Onzekere buffers
Pensioenfondsen kampen daarnaast met onzekerheid over hun buffers. De vraag is of de gemiddelde dekkingsgraad ruim boven de 100% blijft. Gaan ze indexeren, of niet? Indexeren is nu gunstig voor gepensioneerden, maar niet direct voor jongeren die nog ver van hun pensioen zitten.
Daarnaast dient het pensioenfonds ook na de transitie financieel toekomstbestendig te zijn. Als ze tot indexering overgaan – zeker nu de wetgever de regels hiervoor heeft versoepeld – neemt het vermogen hoogstwaarschijnlijk af. En door ontwikkelingen in rente en beurskoersen kan de financiële positie van fondsen er opeens anders uitzien. Strampel: “Het is nog maar kortgeleden dat een groot aantal fondsen niet aan hun toekomstige verplichtingen kon voldoen”.
Uitvoeringskosten hoger
Wat verder opvalt, is dat bijna de helft van de fondsen verwacht dat de uitvoeringskosten eerder hoger dan lager worden. De kleine fondsen kunnen mogelijk straks voor grote financiële uitdagingen komen te staan wanneer de kosten toenemen. Dit kan een bedreiging vormen voor de continuïteit van deze kleinere ondernemingspensioenfondsen.
Datakwaliteit op orde?
Over de kwaliteit van de data maken de meeste fondsen zich nauwelijks zorgen, blijkt uit het onderzoek. Vraag is of dat terecht is. “Onze praktijkervaring is anders en ook uit onderzoeken van bijvoorbeeld De Nederlandsche Bank blijkt dat daar nog winst te behalen valt”, waarschuwt Ryan de Waard, Senior Manager Financial Services bij BDO.
“Het venijn zit vaak in complexe mutaties en handmatige verwerking. We zien dat fouten in data nu vooral naar voren komen naar aanleiding van datagerichte onderzoeken door het fonds of klachten van deelnemers. Het is zaak dat de data kloppen. De data vormen immers de basis voor de verdeling van de pensioengelden over de persoonlijke potjes. Dat moet in één keer en goed gebeuren. Na de transitie kan namelijk niet met terugwerkende kracht nog een mutatie doorgevoerd worden.”
BDO onderzoekt tot aan 2027 jaarlijks in hoeverre pensioenfondsen hierop voorbereid zijn. Deze nulmeting is gebaseerd op een onderzoek onder 31 ondernemingspensioenfondsen, bedrijfstakpensioenfondsen, beroeps- en algemeen pensioenfondsen, aangevuld met interviews met pensioenfondsen, pensioenuitvoerders en wetenschappers.
Bron: BDO
