AFM wil toezicht op ‘Buy Now, Pay Later’

AFM wil toezicht op ‘Buy Now, Pay Later’
© Simona, Pixabay

De AFM wil toezicht gaan houden op diensten die ‘Buy Now, Pay Later’ aanbieden. Deze koop-nu-en-betaal-later-apps kunnen voor consumenten in een financieel kwetsbare situatie bijdragen aan ‘schuldgewenning’ en ‘schuldenstapeling’.

Tijdens de pandemie zijn aanbieders die gebruikmaken van ‘Buy Now, Pay Later’ – zoals Klarna, Afterpay en Affirm – enorm gegroeid. Webshops waar je achteraf kunt betalen bieden vaak consumptiegoederen die zich lenen voor impulsaankopen, zoals kleding en cosmetica.

Zo dreigen consumenten kopen op afbetaling gewoon te gaan vinden, in plaats van direct te betalen of eerst te sparen. Zo kan schuldgewenning ontstaan en dat vindt de AFM een zorgelijke ontwikkeling. Zeker gezien de huidige economische omstandigheden, waarin mensen mogelijk op zoek gaan naar manieren om hun uitgavenpatroon in stand te kunnen houden.

BKR

Er bestaat inderdaad een reëel risico op ‘schuldenstapeling’. Dat wil zeggen dat ‘Buy Now, Pay Later’ (BNPL) wordt verstrekt aan consumenten die mogelijk al te veel schulden hebben. Aanbieders van BNPL zijn namelijk niet wettelijk verplicht om een inkomsten- en lastencontrole uit te voeren en zijn vaak niet aangesloten bij het BKR. Dus kopen op afbetaling kan een achterdeur bieden voor mensen met geregistreerde schulden.

Daarbij komt dat BNPL-aanbieders soms forse incassokosten rekenen aan mensen die een betaling hebben gemist. De AFM benadrukt dan ook dat aanbieders ervoor moeten zorgen dat de kosten voor klanten duidelijk zijn en alleen uit wettelijke incassokosten bestaan. Ook moeten zijzelf, en het incassobureau waarmee zij samenwerken, voldoen aan de wettelijke voorschriften.

Richtlijn Consumentenkrediet

De AFM houdt nu nog geen toezicht op BNPL. Dit zou in de toekomst kunnen veranderen aangezien de Europese Commissie heeft voorgesteld om BNPL te reguleren binnen de Richtlijn Consumentenkrediet. Dan komt deze dienst onder toezicht van de AFM en moeten aanbieders voldoen aan de wetgeving over onder meer informatieverstrekking, kredietwaardigheidsbeoordeling en achterstandsbeheer. Hier wordt nu op EU-niveau over onderhandeld. De AFM is voorstander van het voorstel.

Nibud: meer betalingsproblemen

En dat is niet zonder reden. Momenteel gaan veel Nederlandse huishoudens gebukt onder hoge vaste lasten en stijgende uitgaven. Niet alleen mensen met een uitkering of laag inkomen hebben moeite met rondkomen, ook hogere inkomens moeten beter op hun uitgaven letten. Dat is het algemene beeld in het onderzoeksrapport Rondkomen en betalingsproblemen van het Nibud.

Het zorgwekkendst is de groeiende groep jongvolwassenen tot 35 jaar die problemen ondervindt. Zij lijken het hardst getroffen te worden door de stijging van de vaste lasten. Een groot deel van de mensen met betalingsproblemen ontvangt hulp. Met name jongvolwassenen lijken vaker hulp te zoeken. Niet iedereen weet echter de weg naar de hulpverlening te vinden.

Bronnen: AFM, Nibud

GEEN REACTIES