Zie ook artikel : een collectie met onvermoede schatten
Wie mee wilde doen aan de handel in het Amsterdamse beursgebouw Hendrick de Keyser, begin 17e eeuw, moest op tijd komen. Het Assurantiemuseum te Doorn bevat de replica van een beeldje dat ons laat zien dat verzekeraars en makelaars zich dagelijks moesten haasten.
Dit verhaal gaat over de geschiedenis van het verdelen van risico’s over talrijke schouders en over het ontstaan van Lloyd’s of London.
1581 Placcaet van Verlatinghe
Het Plakkaat van Verlatinghe werd op 26 juli 1581 ondertekend in Den Haag. In de verklaring van de Staten Generaal werd de Spaanse koning Filips II niet langer erkend als landsheer van de Nederlanden. Het plakkaat markeert daarmee de geboorte van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. De vrijheid van geloof, vrije meningsuiting en Parlementaire institutie, werden rotsvast verankerd in dit document. Dit document vormde de grondslag voor de Declaration of Independence.
Vrijheden
In de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring uit 1776 zijn tekstdelen letterlijk overgenomen, zoals met name het principe dat de burgers het recht hebben om hun vorst te verlaten als die de wetten en traditionele vrijheden van de burgers niet respecteert. In dit licht is het belangrijk te beseffen dat New York gesticht is als Nieuw-Amsterdam en dat velen van de immigranten, zoals Adriaen van der Donck, afkomstig waren uit de Nederlandse Republiek.
Blijde Intrede
In de tekst van het plakkaat staat wat er van een vorst verwacht mag worden en hoe de koning van Spanje daarin tekort geschoten was, gevolgd door een uitgebreid overzicht van wat er onder het bewind van Filips II in de Nederlanden zoal gebeurd was. Het was in ieder geval duidelijk, dat Filips II zich niet aan zijn beloften had gehouden, zoals deze bij zijn Blijde intrede was vastgelegd.
De Blijde Intrede was een middeleeuws gebruik waarbij een pas aangetreden vorst, landvoogd of andere hoogwaardigheidsbekleder een vreedzaam bezoek bracht aan de steden in zijn gebied en feestelijk onthaald werd door de lokale bevolking.
Rechten en plichten
In ruil voor erkenning van zijn macht legde de vorst veelal de eed af op de lokale rechten en privileges.
De Gouden Eeuw(en)
1602 Beleggen dmv aandelen
De eerste openbaar verhandelde aandelen werden in Amsterdam uitgegeven. De VOC trok kapitaal aan door als eerste onderneming ter wereld publiek verhandelbare aandelen uit te geven in het jaar 1602.
Beurs in de open lucht
In die tijd kwamen de kooplieden bijeen op de Nieuwe Brug aan het IJ en bij slecht weer in de Jeruzalemkapel naast de Sint Olofskapel aan het begin van de Zeedijk, de Oude Kerk of soms de Nieuwe Kerk. Het stadsbestuur wilde echter de handel in de stad op één plek concentreren. Dit was bevorderlijk voor de handel en het bood ook mogelijkheden voor regulering.
1607 : Besluit van de Vroedschap
In april 1607 hakte de Amsterdamse vroedschap de knoop door:
er zou “tot gerief der coopluijden” een beursgebouw gebouwd worden.
Het nieuwe gebouw zou over het Rokin worden gebouwd, direct ten zuiden van de Dam.
Een besluit vergelijkbaar met het besluit van 1771 tot het concretiseren van de verzekeringsmarkt thans beter bekend als Lloyd’s of London.
1611 De Koopmansbeurs van Hendrick de Keyser
In 1611 werd dit beursgebouw in gebruik genomen. De Amsterdamse koopmansbeurs was in het begin van de 17e eeuw het belangrijkste handelsinstituut ter wereld. Het overgrote deel van de transacties die in deze beurs werden gesloten, betrof de goederenhandel, maar de Beurs van Hendrick de Keyser was ook de plek waar aandelen in de VOC werden verhandeld en, vanaf 1621, ook de aandelen van de West-Indische Compagnie.
1619 Openingstijden
En om ervoor te zorgen dat de betrokkenen elkaar niet misliepen, was de beurs maar één uur per dag geopend.
Vanaf 11 uur mochten de makelaars de beursvloer betreden. De kooplui en de assuradeuren hadden een vaste standplaats zodat zij snel gevonden konden worden.
En om 12 uur werd de Beurs al weer gesloten.
Volgens een gemeentelijke verordening uit 1619 was het verboden om buiten de beurs om nog tot zaken te komen. Na beurstijd mocht men niet eens meer in de buurt komen van het beursgebouw of de Dam.
Just in time
Vlak voor het moment dat de beursvloer geopend werd, sloeg de portier met een lat op de muur van het beursgebouw. Luide knallen schalden over het beursplein. Zo werd gewaarschuwd dat de deuren van de beurs over een minuut werden gesloten.
Wie te laat kwam, die moest entreegeld betalen.
Deze gang van zaken is ooit vastgelegd in de vorm van een bronzen beeld dat nabij de Beurs van Berlage heeft gestaan. Maar het beeld is in de loop der jaren verdwenen.
Een replica van deze sculptuur staat in het Assurantiemuseum te Doorn en kreeg van beeldend kunstenaar John Verhagen de naam “Just in time”.
Assuradeuren
Assuradeuren waren in feite de Gevolmachtigde Agenten zoals wij die thans kennen.
In het enorme gebouw had iedere Assuradeur een vaste plek. Assuradeuren waren vertegenwoordigers van ondernemers die participeerden in verzekeringsdekking.
Verzekeringsmaatschappijen zoals wij die anno 2020 kennen, bestonden toen nog niet.
Iedere Assuradeur was een specialist. Hij had specifieke kennis zoals over scheepvaartroutes, havens of juist over de goederen die vervoerd werden op de heen of de terugreis. Een goede makelaar wist precies welke Assuradeur hij als eerste moest raadplegen bij het sluiten van een nieuwe zaak. En was het eerste schaap over de dam, dan volgden andere Assuradeuren de bovenstaande. De makelaar stond garant voor het betalen van de premie: het Delcredere risico. Ook als de dekking werd verlengd.
Beurspolissen
Er was dus al snel behoefte aan uniforme voorwaarden, zodat in geval van schade de Assuradeuren niet voor verrassingen kwamen te staan. Voor maritieme zaken werden beurspolissen ontwikkeld voor casco en voor goederen. Voor het verzekeren van schade aan roerende en onroerende goederen te land werd de Beurs Brandpolis in het leven geroepen.
Vervolg op pagina : The Glorious Revolution met een Sauce Hollandaise
