“Soms zou je in belang van de klant moeten kunnen afwijken van wettelijke bepalingen”.
Het is niemand minder dan AFM-voorzitter Ronald Gerritse die met deze boodschap komt. In zijn column in het laatste nummer van het AFM-magazine Inzicht filosofeert hij over een nieuw artikel in de Wft met de volgende inhoud:
De financiële dienstverlener moet in het belang van de veiligheid van klanten of de goede orde van de financiële markt, voor zover dit door de bijzondere omstandigheden waarin de klant of de markt zich bevindt is geboden, volgens goed bankierschap afwijken van de bepalingen van deze wet.
Dit is een vrije interpretatie van een artikel dat voorkomt in het reglement voor de binnenvaart met als strekking dat als dat nodig is, je het reglement even over boord moet zetten.
Uit zijn betoog blijkt dat Gerritse zijn verhaal niet opschreef in een ludieke opwelling na een gezellige stapavond. Het is serieus bedoeld en biedt de goede verstaander een aantal handvatten om bijvoorbeeld het begrip compliance onder het juk van de rigide afvinkcultuur vandaan te halen.
Zelf de verantwoordelijkheid nemen voor je daden gaat verder dan het strikt naleven van regeltjes. Of zoals Gerritse schrijft: “Dit gaat verder dan de zorgplicht van banken en verzekeraars, verder dan het goed koopmansgebruik in de fiscaliteit, of verder dan het onvoorzichtig, onachtzaam of onoplettend rijgedrag dat in de Wegenverkeerswet verboden wordt. Eentje die opdraagt zelf verantwoordelijkheid te nemen zelfs als regels een andere kant op lijken te dwingen. Zeker als ze tegenstrijdig worden, onuitvoerbaar zijn of niet passen bij omstandigheden.”
Natuurlijk geeft hij geen vrijbrief om wetteloos te gaan spelevaren. Je zal je daden moeten kunnen verantwoorden, “maar een regel die aanspoort zelf verantwoordelijkheid te nemen, dat is hoe dan ook een zinnige regel. Een regel die aanspoort om ook eens voorbij al die regels te kijken, dat is een regel die goede schippers en goed zeemanschap maakt.”
Een open uitnodiging dus aan marktpartijen om daadwerkelijk het belang van de klant centraal te stellen. En niet, zoals nu vaak uit vrees voor diezelfde toezichthouder het geval is, het klantbelang als uitgangspunt te nemen en te kijken in hoeverre daaraan na toetsing van alle regeltjes enigszins aan tegemoet gekomen kan worden.
Maar daarvoor is dan wel nodig dat Gerritse diezelfde cultuur tussen de oren krijgt van zijn eigen toezichthouders en dat hij ervoor zorgt dat in de leidraden en andere AFM-spoorboekjes eenzelfde ontsnappingsclausule wordt ingebouwd.
Jan Aikens
