Vraagt een bedrijf of instelling om een kopie van je ID? Dan maak je je burgerservicenummer zwart en schrijf je er ‘kopie voor XXX’ op. Deze handeling om identiteitsfraude te voorkomen raakt steeds meer in zwang. Maar nu blijkt dat banken er geen genoegen mee mogen nemen.
Banken mogen voor het identificeren en verifiëren van de identiteit van een klant een onbewerkte kopie van het ID-bewijs opvragen. En ze mogen die onbewerkte kopie ook vastleggen en bewaren. Dat is verplicht volgens de Wwft (Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme) en niet in strijd met de Uitvoeringswet AVG (Algemene verordening gegevensbescherming).
Juridische exercitie
Dat blijkt uit de vorige week gepubliceerde uitspraak van de Commissie van Beroep van Kifid. De Commissie boog zich over de klacht van een consument tegen de ABN AMRO-bank uit 2020. Na de uitspraak van de Geschillencommissie in februari 2021 tekende de bank beroep om principiële redenen aan en is een uitgebreide juridische exercitie uitgevoerd.
Het begon ermee dat de klant, zoals zovelen, voor haar betaalrekening opnieuw haar identiteitsdocument moest aanleveren. Dit had de bank nodig om te voldoen aan de aangescherpte eisen van de Europese anti-witwasregels, de zogenoemde Vierde Antiwitwasrichtlijn.
De vrouw gaf de bank een foto van haar ID-bewijs, nadat ze het burgerservicenummer (BSN) had afgeplakt en de voor- en achterkant van het ID-bewijs had voorzien van plakband met daarop de tekst ‘ABN AMRO’.
Autoriteit persoonsgegevens
De bank liet weten dat de foto van het bewerkte ID-bewijs niet voldeed. De bank verlangde een scan of kopie van een onbewerkt ID-bewijs. De consument stelde daarop dat een foto of scan van haar bewerkte ID-bewijs voldoende moet zijn, zolang al haar persoonsgegevens zichtbaar zijn. Zo staat het o.a. vermeld op de site van de Autoriteit Persoongegevens.
Partijen kwamen er niet uit en troffen elkaar bij het Kifid. De Geschillencommissie oordeelde: “De antiwitwasregels (opgenomen in de Wwft) verplichten financiële dienstverleners de identiteit van nieuwe en bestaande klanten te controleren. Om de bank de zekerheid te geven dat een klant is wie zij zegt dat zij is, moet de bank de echtheidskenmerken van een geldig ID-bewijs controleren. Voor dit verplichte klantenonderzoek heeft de bank een onbewerkt ID-bewijs nodig. Bij een bewerkt ID-bewijs zijn de echtheidskenmerken niet goed leesbaar.”
Volgende vraag was of de bank dat onbewerkte ID-bewijs ook mag verwerken en bewaren. Volgens de Geschillencommissie mocht dat juist niet. De commissie maakte, heel kort samengevat, een onderscheid tussen de verplichting tot het identificeren en verifiëren van de identiteit van cliënten enerzijds (art. 3 lid 2 sub a Wwft) en de verplichting tot het vastleggen en bewaren van de daarvoor gebruikte documenten en gegevens anderzijds (art. 33 Wwft). Bewaren van een onbewerkte kopie zou in strijd zijn met het beginsel van minimale gegevensverwerking.
Consultatie DNB
In tweede instantie komt het Kifid echter tot een ander oordeel. De Commissie van Beroep bestudeerde de Leidraad Wwft, de Vierde Antiwitwasrichtlijn, de AVG, én consulteerde De Nederlandsche Bank. Daaruit volgt:
In de Leidraad Wwft staat dat een financiële instelling verplicht is om alle gegevens te bewaren die zijn verkregen tijdens het klantenonderzoek. Uit de Vierde Antiwitwasrichtlijn blijkt dat die bewaarplicht óók is bedoeld om bevoegde autoriteiten in staat te stellen om mogelijke gevallen van witwassen of terrorismefinanciering te voorkomen, op te sporen en te onderzoeken. En uit de AVG volgt dat wanneer een foto wordt verwerkt vanwege identificatie, de foto dan een ‘biometrisch gegeven’ is en niet een ‘persoonsgegeven waaruit ras of etnische afkomst blijkt’. Daarnaast maakt de AVG voor het verbod op verwerking van persoonsgegevens waaruit ras of etnische afkomst blijkt een uitzondering als het verwerken ervan nodig en onvermijdelijk is voor het identificeren van betrokkene.
Op grond hiervan concludeert de Commissie van Beroep dat het bewaren van het onbewerkte ID-bewijs door de bank noodzakelijk is. De bank kan aan de hand daarvan aan de toezichthouders laten zien dat het klantenonderzoek heeft plaatsgevonden volgens de wettelijke vereisten.
Bron: Kifid
