ABN AMRO Bank heeft een schikking van 480 miljoen euro van het Openbaar Ministerie (OM) geaccepteerd. Het OM verwijt ABN AMRO jarenlange en structurele overtreding van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) bij haar activiteiten in Nederland. Het OM rekent de strafbare feiten toe aan de organisatie als geheel. Daarnaast heeft het OM drie natuurlijke personen aangemerkt als verdachte van het feitelijk leidinggeven aan het overtreden van de Wwft door ABN AMRO.
Het betreft leden van de voormalige Raad van Bestuur van ABN AMRO, onder wie waarschijnlijk Chris Vogelzang. Het is nog niet duidelijk of zij daadwerkelijk vervolgd gaan worden. Chris Vogelzang is vandaag per direct teruggetreden als CEO bij de Danske bank. Voormalig lid van de Raad van Bestuur Gerrit Zalm is eveneens per vandaag teruggetreden uit zijn huidige functie, directielid van de Danske bank.
Het OM ziet de boete als een passende en effectieve afdoening. Het bedrag bestaat uit een geldboete van 300 miljoen euro en ontneming van het wederrechtelijk verkregen voordeel ter hoogte van 180 miljoen euro. Het OM is daarbij uitgegaan van de personeelskosten die ABN AMRO had moeten maken om in voldoende mate aan de Wwft te voldoen. Het boetebedrag komt ten laste van de eerste kwartaalresultaten van de bank. ABN AMRO verwacht over Q1 2021 een bescheiden verlies te boeken, omdat er door de stabiele kredietkwaliteit in het eerste kwartaal ook sprake is van enkele terugboekingen en het vrijvallen van bedragen uit de kredietvoorzieningen.
Het OM verwijt de bank dat deze als systeembank en staatsbank een grote verantwoordelijkheid draagt, die verder gaat dan klanten of aandeelhouders. Van ABN AMRO mag dus worden verwacht dat zij maatschappelijk verantwoord onderneemt en integriteit hoog in het vaandel heeft. De verwijten komen sterk overeen met die aan ING Bank, die een schikking trof met het OM van 775 miljoen euro in 2018, met dit verschil dat ABN AMRO ook schuldwitwassen wordt verweten.
Tekortkomingen
Uit de onderzoeken van DNB, FIOD en OM blijkt onder meer dat bij ABN AMRO klantgegevens of documenten ontbraken dan wel dat de herkomst van gegevens in klantdossiers onduidelijk was. Klantonderzoek werd niet naar behoren heeft uitgevoerd. Klanten werden zonder adequate risicoanalyse ingedeeld in de laagste risicocategorie “00 neutraal”, hetgeen betekent dat ABN AMRO voor deze klanten structureel met onvoldoende diepgang cliëntenonderzoek uitvoerde. De “voortdurende controle” op de klanten was onder de maat. Bij herbeoordelingen van klanten schoot de bank tekort. De bank is voorts tekortgeschoten in de afhandeling van de alerts die werden gegenereerd door haar transactiemonitoringsysteem. Dit systeem genereerde structureel meer alerts dan de medewerkers konden afhandelen. Hierdoor kampte de organisatie meerdere jaren met een achterstand. Ten slotte waren er tekortkomingen in het “exit-proces”, waardoor het kon gebeuren dat de bank niet of niet tijdig klantrelaties met klanten met een “onacceptabele” risicoclassificatie beëindigde of dat klanten waarvan afscheid was genomen desondanks weer klant konden worden.
Door falen in de naleving van de Wwft moet ABN AMRO jarenlang “vele signalen” van witwassen en andere vormen van financieel-economische criminaliteit hebben gemist. Om hoeveel signalen het exact gaat, is niet bekend, maar het OM gaat ervan uit dat het aantal “zeer aanzienlijk” moet zijn geweest.
Schuldwitwassen
Daarnaast is het OM van oordeel dat ABN AMRO redelijkerwijs had moeten vermoeden dat bepaalde geldstromen die via de bankrekeningen van haar klanten liepen afkomstig waren uit misdrijf. ABN AMRO heeft diverse signalen ontvangen over specifieke klanten die bij de bank een vermoeden van witwassen hadden moeten opleveren. Te denken valt bijvoorbeeld aan afwijkende transacties die niet passen bij de aard van de bedrijfsactiviteiten, onduidelijke verklaringen met betrekking tot de herkomst van gelden, witwassignalen met betrekking tot klanten uit openbare bronnen, alerts uit het transactiemonitoringsysteem en hoge contante stortingen. ABN AMRO bleek bij herhaling niet in staat die signalen effectief bij elkaar te brengen en daarop adequaat te acteren. Deze omstandigheden leiden er toe dat ABN AMRO door het OM schuldwitwassen wordt verweten.
Morele taak
ABN AMRO zegt in een persbericht de ontstane situatie in hoge mate te betreuren en de ernst van de zaak te onderkennen. De bank zegt al het mogelijke blijven doen om haar rol van poortwachter uit te oefenen. ABN AMRO CEO Robert Swaak: ’Als bank hebben we niet alleen een wettelijke, maar ook morele taak om ons uiterste best te doen het financiële stelsel te behoeden voor misbruik door criminelen. Met het uitvoeren van deze taak beogen wij substantieel bij te dragen aan een veiligere samenleving. Tot mijn spijt moet ik erkennen dat ABN AMRO er in het verleden onvoldoende in is geslaagd om de belangrijke rol van poortwachter goed uit te voeren. Dat is onacceptabel en daar nemen wij de volledige verantwoordelijkheid voor.’
