In een brief zet staatssecretaris Frans Weekers de fiscale consequenties van echtscheiding op een rij. Een handige geheugenopfrisser.
In de brief aan de Tweede Kamer komen de volgende onderwerpen aan bod:
Partnerregeling
Bij echtscheiding (feitelijk al nadat een verzoek tot echtscheiding of scheiding van tafel en bed is ingediend en de echtgenoten niet meer op hetzelfde woonadres staan ingeschreven bij de gemeente) eindigt het fiscaal partnerschap. Het al dan niet zijn van fiscaal partner heeft gevolgen voor een groot aantal regelingen in de inkomstenbelasting. Hierna worden de meest ingrijpende veranderingen in deze regelingen besproken.
Individueel of gezamenlijk inkomen in de IB
De mogelijkheid om gezamenlijke inkomensbestanddelen en de gezamenlijke grondslag voor box 3 vrijelijk toe te rekenen aan de partners vervalt.
Winst uit onderneming
Indien het vermogen van een onderneming deel uitmaakt van de door de echtscheiding te ontbinden huwelijksgemeenschap en een deel van het ondernemingsvermogen krachtens huwelijksvermogensrecht toekomt aan de echtgenoot van de ondernemer, wordt dat deel van het ondernemingsvermogen geacht te zijn overgedragen tegen de waarde in het economische verkeer aan degene aan wie het krachtens huwelijksvermogensrecht toekomt.
Resultaat uit overige werkzaamheden
De partner van de belastingplichtige wordt voor de terbeschikkingstellingsregeling beschouwd als “verbonden persoon”. Het ter beschikking stellen van vermogensbestanddelen aan de onderneming, aanmerkelijk belang-vennootschap of werkzaamheid van de echtgenoot is een terbeschikkingstellingswerkzaamheid waarvan de opbrengst leidt tot belastbaar resultaat. Door de echtscheiding komt er een einde aan deze vorm van terbeschikkingstelling met als gevolg dat er moet worden afgerekend over het resultaat tenzij gebruik wordt gemaakt van de doorschuifregeling.
Aanmerkelijk belang
De beëindiging van een huwelijk kan ertoe leiden dat niet langer een aanmerkelijk belang positie aanwezig is. Doordat de ex-echtgenoot niet meer fiscaal partner van de belastingplichtige is, zal een aandelenbezit van de ex-echtgenoot niet langer meetellen voor de bepaling of sprake is van een aanmerkelijk belang.
Periodieke uitkeringen en verstrekkingen
Alimentatie ten behoeve van de gewezen echtgenoot is aftrekbaar bij de betalende ex-echtgenoot en belast bij degene die ze ontvangt. Periodieke uitkeringen die overeengekomen zijn ter verrekening van pensioenrechten of lijfrenten kennen hetzelfde systeem.
Eigenwoningregeling
Na het definitief verlaten van de woning door een van de echtgenoten vormt de woning niet langer diens hoofdverblijf. Dat is wel een van de vereisten voor de toepassing van de eigenwoningregeling. De vertrokken echtgenoot kan echter nog twee jaar van de regeling gebruikmaken op voorwaarde dat de ex-echtgenoot er nog woont. Na die twee jaar „verhuist? de woning bij de vertrokken echtgenoot naar box 3. Voor de achtergebleven echtgenoot valt de woning voor diens eigendomsdeel nog wel in de eigenwoningregeling. Betaalt deze echtgenoot geen huur voor het andere gedeelte, en vormt dit een voordeel dat voortvloeit uit de onderhoudsverplichting van de ex-echtgenoot, dan wordt dit voordeel als alimentatie in aanmerking genomen. Het wordt gesteld op een evenredig deel van het eigenwoningforfait. In de praktijk geeft deze echtgenoot dan dus het hele eigenwoningforfait aan.
Lijfrenten
Na echtscheiding kan een ex-echtgenoot bij de verdeling van een huwelijksgemeenschap lijfrenten (of andere periodieke uitkeringen en verstrekkingen die tot box 1 worden gerekend) zonder fiscale sancties aan de ander vervreemden, de begunstiging ten gunste van de ander wijzigen, of deze rechten omzetten in een soortgelijk recht voor de ander. Dit is ook mogelijk als lijfrenten worden gebruikt voor afkoop van de alimentatieverplichting of ter verrekening van pensioenrechten.
Kapitaalverzekeringen en kapitaalverzekeringen eigen woning
Kapitaalverzekeringen die zijn afgesloten vóór 2001 kunnen in het kader van de verdeling van een gemeenschap fiscaal geruisloos worden verdeeld, toegescheiden of verrekend tussen ex-echtgenoten. Ook kapitaalverzekeringen eigen woning (deze zijn met ingang van 2001 mogelijk) kunnen bij echtscheiding fiscaal geruisloos worden verdeeld of toegescheiden tussen ex-echtgenoten. Eventuele wijzigingen die in dat kader nodig zijn (bijvoorbeeld wijziging van verzekeringnemer of verzekerd persoon) leiden bij beide producten niet tot verlies van fiscale faciliteiten.
Uitgaven voor levensonderhoud van kinderen
Na de echtscheiding wordt het recht op kinderbijslag aan één van de ouders toegewezen. De andere ouder heeft geen recht op kinderbijslag of kan dat recht op grond van samenloopregels niet geldend maken. Deze ouder kan in aanmerking komen voor aftrek van kosten voor levensonderhoud die hij voor zijn kinderen betaalt („kinderalimentatie?). De voorwaarden voor deze aftrek zijn: het kind is jonger dan 21 jaar; het kind kan niet zelf in zijn onderhoud voorzien; de betrokkene heeft voor het kind geen recht op kinderbijslag (of kan dit recht niet geldend maken omdat de andere ouder zijn recht op kinderbijslag geldend maakt) of een vergelijkbare buitenlandse uitkering; er is geen recht op studiefinanciering of een tegemoetkoming in de studiekosten en de uitgaven voor het kind bedragen in het betreffende kwartaal minimaal € 408. De aftrek levensonderhoud kinderen is genormeerd. Tegenover de aftrek staat geen belastbaarheid bij de kinderen of bij de verzorgende ouder.
Aftrek voor specifieke zorgkosten en giften
Heffingskortingen
