De gemiddelde dekkingsgraad van de Nederlandse pensioenfondsen is het afgelopen jaar per saldo gedaald. Dat blijkt uit de Pensioenthermometer van Aon Hewitt.
Eind december 2015 stond de dekkingsgraad op 102%, een daling van één procentpunt ten opzichte van vorige maand. Over heel 2015 is de dekkingsgraad zes procentpunt gedaald.
Beleidsdekkingsgraad
De beleidsdekkingsgraad, die gebaseerd is op de gemiddelde dekkingsgraad van de afgelopen twaalf maanden en die leidend is voor kortingen of indexatie, is in 2015 gedaald van 110% naar 104%. Dit is net iets lager dan het wettelijke vereiste minimum van 104,3%. De verwachting is dat veel fondsen het jaar afsluiten met een reservetekort en dat sommige fondsen zich in een dekkingstekort bevinden. Dat betekent dat zij vóór 1 april 2016 een nieuw herstelplan moeten indienen. Indexatie lijkt voor de meeste fondsen ver weg.
Roerig jaar
Pensioenfondsen hebben een roerig jaar achter de rug. Na een daling van de dekkingsgraad aan het begin van het jaar, krabbelde deze gestaag op tot in de zomer. De aanpassing van de rekenregels op de rekenrente door de Nederlandse Bank confronteerde fondsen in juli met een forse achteruitgang van de dekkingsgraad. Daarna ontstond er onrust op de beurzen van de opkomende markten. Vervolgens was er herstel, maar de recent afgekondigde maatregelen van de Europese Centrale Bank brachten nieuwe onrust op de beurzen.
Overheidsmaatregelen
Twee overheidsmaatregelen hebben de dekkingsgraad in 2015 geremd. De driemaandsmiddeling is per 1 januari 2015 afgeschaft, wat op dat moment een verlagend effect had. Vervolgens is de systematiek van vaststelling van de UFR per 15 juli 2015 gewijzigd. Tot 15 juli was het niveau van de UFR vastgesteld op 4,2%. Vanaf die datum wordt de UFR vastgesteld als een voortschrijdend gemiddelde van de lange rente over de afgelopen tien jaar. Op 15 juli was dit gemiddelde 3,3% en daalde de dekkingsgraad vijf procentpunt. Sinds oktober 2015 daalde dit gemiddelde verder naar 3,2%. Door de aanhoudend lage en dalende rente hebben de overheidsmaatregelen het afgelopen jaar een behoorlijk effect op de dekkingsgraad gehad.
Beursontwikkelingen
Ook de sterk schommelende beurzen zijn in 2015 van invloed geweest op de gemiddelde dekkingsgraad. In augustus daalden de beurzen in een aantal opkomende landen, waaronder China. Dit veroorzaakte enige paniek en een verlies van 8% op de aandelenportefeuille in augustus. Desondanks heeft de aandelenportefeuille van het gemiddeld pensioenfonds over geheel 2015 een rendement van +7% genoteerd. Ook de aantrekkende huizenmarkt in 2015 is in cijfers terug te zien. Vastgoed noteert een positief rendement van 8% over 2015. Op de andere categorieën is per saldo een verlies van bijna 1% gemaakt.
Daling rente en stijging verplichtingen
Over 2015 is de korte rente gedaald en de middellange en lange rente gestegen. Dit leidt tot een beperkt verlies op vastrentende waarden. De totale beleggingsportefeuille noteert een rendement van 2%. Met name door aanpassing van de UFR zijn de verplichtingen gestegen. Inclusief de aanpassingen in de rekenmethodiek bedraagt de totale stijging van de verplichtingen bijna 8%.
December
De waarde van de obligatieportefeuille daalde door een stijging van de marktrente. Het rendement op obligaties bedroeg in december -2%. Ook de aandelenkoersen en het vastgoedrendement waren negatief. Aandelenkoersen daalden in december met 4% en het vastgoedrendement was -1%. Het rendement op de totale portefeuille in december was -3%. Samen met de stijging van de marktrente steeg ook de rente voor de waardering van de verplichtingen. In december daalde de waarde van de verplichtingen met 2%. Per saldo is de dekkingsgraad in december een procentpunt gedaald.
Bron: Aon Hewitt