Zembla heeft gelijk: Europa stelde een minder stringent prijsleiderschapverbod voor op de hypothekenmarkt.
Het VARA televisieprogramma Zembla kwam met het nieuws dat oud-minister Wouter Bos in 2009 het aanbod van Eurocommissaris Kroes om in Nederland geen prijsleiderschapsverbod voor de ING op te leggen naast zich neer gelegd. Dat blijkt uit de niet eerder openbare briefwisseling tussen Kroes en de NMa in bezit van Zembla.
Uit de brief van Kroes, die we onder dit artikel geplaatst hebben, blijkt niet dat het verbod helemaal van tafel had gekund. Kroes schrijft dat de Commissie bereid was “onder bepaalde voorwaarden een minder strikte prijsleider-clausule te aanvaarden voor ING Nederland. Wij hebben echter vastgesteld dat ING en de Nederlandse overheid niet op deze suggestie zijn ingegaan.” De brief wordt eind januari 2010 verstuurd, wat Kroes in een handgeschreven naschrift doet verzuchten dat – vrij vertaald – de wet van Murphy had toegeslagen. De brief had de NMa in 2009 moeten bereiken.
Hoe dan ook: de concurrentiepositie op de Nederlandse hypothekenmarkt had er wellicht heel anders uitgezien als Bos op het voorstel van Kroes was ingegaan.
Volgens hoogleraar mededinging M.P. Schinkel van de Universiteit van Amsterdam heeft de keuze van Bos tot gevolg “dat er in Nederland geen sprake meer is van een concurrerende hypotheekmarkt. Met als gevolg dat we in Nederland honderden tot duizenden euro’s per jaar teveel betalen aan hypotheekrente.”
Ook Sweder van Wijnbergen uitte kritiek in de Zembla-uitzending: “Ik vind dat deze brief serieuze vragen bij Financiën moet doen opkomen. Dit is niet zomaar een foutje, dit is een heel grote fout ten koste van de consument.”
De NMa heeft aangekondigd opnieuw onderzoek te gaan doen naar de Nederlandse hypotheekmarkt. Al in 2011 deed de NMa onderzoek naar de hoogte van de hypotheekrente maar zag toen geen aanleiding om verder in te grijpen.
