Centrale boodschap van de Pensioenexpeditie 2013: behoud het goede van ons pensioenstelsel, werk aan een structurele renovatie, maar stop met het pleisterwerk.
Het is een misverstand dat we anno 2013 leven in een financiële crisis, dat was in 2008 het geval. Nu is sprake van een demografische crisis en vanuit dat besef moeten de problemen aanpakken. En ook met die ogen moeten we kijken naar het pensioenstelsel, aldus Bianca Tetteroo, divisiedirecteur Pensioen en Levensverzekeringen van Achmea, tijdens de Pensioenexpeditie 2013.
Denken vanuit de mensen
Er wordt nog teveel gedacht vanuit het stelsel, maar het gaat natuurlijk om de pensioendeelnemers. Een gedachtefout waardoor ook de overheid op het verkeerde spoor zit, blijkt uit de woorden van Bianca Tetteroo: “Alle partijen moeten ophouden met het telkens weer opnieuw pleisters plakken. Daarmee wordt het systeem alleen maar ingewikkelder, terwijl grote behoefte bestaat aan vereenvoudiging”, hetgeen ze illustreerde met het feit dat op dit moment zo’n 500 pensioenfondsen bezig zijn met het uitvoeren van wel 40.000 verschillende regelingen.
Het pensioenstelsel structureel hervormen in plaats van hier en daar een lik verf aanbrengen zou de pensioenuitvoerders – en dus de deelnemers – veel geld besparen. Tetteroo rekende voor dat de constante stroom van regelgeving op dit moment 5% ã 10% extra kosten met zich meebrengen. “En dat terwijl het hoog nodig is dat de kosten omlaag gaan, dat geldt zowel voor de beheer- als de fondskosten.”
Vergelijking met PPI niet reëel
Uit berekeningen blijkt dat de kosten bij het ABP € 85 per deelnemer bedragen, terwijl een PPI daarvoor gemiddeld € 35 rekent. Hoe is het mogelijk dat een fonds met zo’n groot collectief zoveel duurder is? Bianca Tetteroo: “Een dergelijke vergelijking is niet redelijk. Je mag niet vergeten dat bij veel langer bestaande pensioenuitvoerders het contingent inactieven een meerderheid vormt. Die legacy hebben de PPI’s (nog) niet. Willen premiepensioeninstellingen hun prijsconcurrentie handhaven, dan vrees ik voor het lot van de toekomstige inactieven in hun portefeuilles.
Worden die weggestopt in closed books? Dat moeten we niet willen.
Wat dan wel? “Rekening houden met de wensen van de pensioendeelnemers”, herhaalt ze. “Dat betekent in de praktijk dat we naar veel flexibelere pensioenoplossingen moeten. Je kan je voorstellen dat je mensen niet gedurende hun hele werkzame leven verplicht maand in maand uit een belangrijk deel van hun loon te sparen voor de oudedag. Geef ze kans even pas op de laats te maken als ze het geld voor iets anders nodig hebben en die achterstand later weer in te halen.”
Schuivende panelen
“En haal die schotten weg tussen zorg, wonen en pensioen, maar maak verbindingen tussen die behoeften. Als ideaalbeeld zie ik voor me een pensioenstelsel, waarin de verplichting gehandhaafd blijft, maar waarin daarbinnen plaats is voor keuzevrijheid. De verworvenheden zoals solidariteit en verplichtstelling moeten we niet prijsgeven, maar wel anders invullen. In een stelsel zonder keuzevrijheid is elke investering in het pensioenbewust maken van mensen weggegooid geld. Je kan immers niet van iemand verlangen dat hij belangstelling heeft voor een voorziening waaraan hij toch niets kan veranderen.”