Hypotheekadviseurs ervaren regelmatig dat geldverstrekkers bij echtscheiding van cliënten niet altijd de ruimte benutten om maatwerk te leveren, ondanks dat de AFM hiervoor sinds 2013 wel de mogelijkheden biedt. Dit meldt de Hypotheekshop, die spreekt van een maatschappelijk probleem.
‘Een relatiebreuk is een financieel en emotioneel ingrijpende gebeurtenis, zeker als er ook kinderen bij betrokken zijn. Maatwerk is dan essentieel om onnodige woningverkoop te voorkomen. Omdat het jaarlijks om vele duizenden hypotheekaanvragen gaat, zijn de gevolgen van het ontbreken van maatwerk groot.’ De Hypotheekshop pleit voor duidelijker regelgeving en ruimere leennormen bij de geldverstrekkers en bij NHG.
Te weinig maatwerk NHG
Knelpunten zijn o.a. het niet toepassen van maatwerk door de Nationale Hypotheekgarantie (NHG). Als er bij einde relatie sprake is van een mogelijke restschuld, dan hanteert de NHG ruimere leennormen voor de partner die de woning volledig wil gaan overnemen. Hierdoor kan de woning toch behouden blijven als de overnemende partner bijvoorbeeld een hypotheek van €200.000,- nodig heeft maar maximaal €180.000,- kan betalen. Vanuit de consument gezien is het echter vreemd dat dit maatwerk alleen mogelijk is wanneer er sprake is van een mogelijke restschuld. De consument zou er immers ook bij gebaat zijn als hij of zij kan blijven wonen wanneer er sprake is van overwaarde maar eigen middelen ontbreken om de uitkoop van de ex-partner te bekostigen. Als dezelfde ruimere normen dan ook worden gehanteerd, kan het benodigde bedrag voor uitkoop wellicht worden meegefinancierd in de nieuwe hypotheek waardoor één van beiden wel in de woning kan blijven wonen. Nu lijkt het alsof maatwerk alleen kan worden ingezet om het verlies voor de geldverstrekkers en de NHG te beperken.
Toetsen met hogere rente en verplicht annuïtair aflossen
Ander knelpunt is dat de achterblijvende partner bij uitkoop van de ex-partner te maken krijgt met de oude, veelal fors hogere rente. Hierdoor valt de inkomenstoetsing lager uit dan als er sprake zou zijn van de actuele (lagere) rente. Dit effect wordt verstrekt doordat sinds 2013 het overgenomen hypotheekdeel binnen 30 jaar volledig dient te worden afgelost (annuïtair). Dit zorgt in de praktijk voor hogere maandlasten omdat voor de relatiebreuk vaak sprake was van een (deel) aflossingsvrije hypotheek.
Verhuisregeling ondeelbaar
Daarbij komt dat de verhuisregeling vaak niet deelbaar is. Omdat de rente historisch laag is en veel consumenten er daarom voor kiezen om de rente zeer lang vast te zetten (20 of zelfs 30 jaar vast), is de kwaliteit van de geboden verhuisregeling erg belangrijk. Bij einde relatie zijn beide ex-partners over het algemeen voor de helft eigenaar van de woning en de hypotheekschuld. Maar niet alle geldverstrekkers bieden de mogelijkheid dat ieder voor zijn of haar deel gebruik maakt van de verhuisregeling. Slechts één van beiden kan dan de verhuisregeling gebruiken.
Kamervragen
Het ontbreken van maatwerk in het algemeen en bij einde relatie in het bijzonder, heeft diverse oorzaken. Zoals reeds eerder aangegeven is een belangrijke oorzaak het ontbreken van duidelijke regelgeving. De huidige regels in de Tijdelijke Regeling Hypothecair Krediet kennen deels een ‘open’ karakter: deze open normen worden in de praktijk echter nauwelijks toegepast omdat er bij geldverstrekkers behoefte bestaat aan meer duidelijkheid. Hypotheekshop pleit ervoor dat het Platform Maatwerk, dat door het Ministerie van Wonen in het leven is geroepen, deze verschaft. Daarnaast zou de NHG moeten overwegen om consumenten in alle situaties van einde relatie de mogelijkheid van ruimere leennormen te bieden.
In antwoord op Kamervragen van de leden Aukje de Vries en Daniël Koerhuis (VVD) beloofde minister Plasterk van BiZa deze week dat hij bereid is de geconstateerde knelpunten met de sector te bespreken. Binnen het nu lopende Platform Maatwerk wordt nagedacht over oplossingsrichtingen voor de gesignaleerde knelpunten. De minister wil de Kamer voor de zomer informeren over de uitkomsten.
Bron: Hypotheekshop
