Een kwart van de oppervlakte van Nederland ligt onder zeeniveau en ongeveer de helft is kwetsbaar voor overstromingen vanuit de kust en de rivieren. Een groot deel van ons vastgoed ligt in dat overstromingsgevoelige deel. Toch vallen de risico’s voor banken vooralsnog mee, concludeert DNB.
Vanwege de hoge waterstanden en storm Pia zijn de afgelopen dagen in heel Nederland waterkeringen gesloten. Toevallig verscheen er tegelijkertijd nieuw onderzoek van De Nederlandsche Bank (DNB) en wateronderzoeksinstituut Deltares, dat in kaart brengt in welke mate gebouwschade door overstromingen tot hogere kredietrisico’s voor banken zou leiden.
Overstromingen vormen risico voor vastgoed
Extremere waterstanden komen steeds vaker voor in ons land. Vraag is wat de effecten van overstromingsrisico’s zijn op de financiële sector, en dan in het bijzonder vanwege schade aan vastgoed.
Vastgoed maakt een groot deel uit van de balans van banken. Leningen voor woningen en kantoren vormen bijna de helft van de bezittingen van Nederlandse banken. Overstromingen betekenen dus een financieel risico. Als die risico’s te hoog worden, kan dit bijvoorbeeld leiden tot een terugloop in de kredietverlening.
Groot deel leningenportefeuille niet geraakt
Een overstroming zou een deel van ons land tegelijkertijd raken. Omdat de gebouwschade in zo’n geval meestal niet verzekerd is, ligt het voor de hand dat een aantal banken tegelijkertijd rekening moet houden met hogere kredietrisico’s, aldus DNB.
Maar op het eerste gezicht lijkt het probleem mee te vallen. Als er nu een overstroming zou zijn, schat DNB in dat de kredietrisico’s van banken als gevolg van gebouwschade beperkt oplopen. De schade aan gebouwen met een hypotheek wordt in zo’n geval geraamd op een bedrag tussen de 0,5 en 10 miljard euro. Zulke bedragen brengen banken vermoedelijk niet direct in de problemen.
Dat komt doordat tijdens één gebeurtenis (veel) minder dan de helft van het land tegelijkertijd zal overstromen, zo is de verwachting. Dus zelfs bij een zeer omvangrijke overstroming wordt een groot deel van de leningenportefeuille niet geraakt.
Waarde gemiddeld twee keer zo hoog als hypotheek
Daar komt bij dat van de meeste panden in de risicogebieden de waarde gemiddeld genomen bijna twee keer zo hoog is als de uitstaande hypotheek. Dit betekent dat de waarde van het onderpand door de opgelopen schade zou moeten halveren om in de buurt van de hypotheekwaarde te komen. Dat gebeurt in de onderzochte overstromingsscenario’s niet op grote schaal. De overstromingsschade is meestal een stuk minder dan de helft van de woningwaarde.
Voorbehoud
Een voorbehoud is echter dat het onderzoek uitgaat van de situatie zoals die nu is. De gevolgen van klimaatverandering – vaker extreem weer en een stijgende zeespiegelstijging – zijn bijvoorbeeld niet meegenomen. Ook andere soorten schade – zoals schade aan infrastructuur of het feit dat bedrijven niet langer kunnen produceren – zijn hier niet onderzocht. Daarvoor is vervolgonderzoek nodig.
Bron: DNB
