Eind maart 2019 hadden Nederlandse banken in totaal voor 527 miljard euro aan hypotheken uitstaan. Per saldo daalde de hypotheekverstrekking door banken die maand met 650 miljoen euro (-0,1%). De jaar-op-jaar groei bleef weliswaar licht positief (+0,1%), maar vlakte af ten opzichte van de maanden daarvoor. Ook in historisch perspectief stokt de groei al enige tijd.
Tegen de achtergrond van de positieve groei van de Nederlandse economie, de stijgende huizenprijzen en de relatief lage hypotheekrente, blijft de ontwikkeling van de hypotheekverstrekking van Nederlandse banken al enige tijd achter bij het langjarige gemiddelde. De Nederlandsche Bank wil dit inzichtelijk maken met een nieuwe langjarige reeks voor de uitstaande hypotheekschuld, uit historische bronnen samengesteld en vanaf deze maand op de Statistiekwebsite gepubliceerd.
Ontmoedigd
De jaar-op-jaar groei van de binnenlandse hypotheekverstrekking door Nederlandse banken aan huishoudens kende een dieptepunt in maart 2014 (-1,4%) en het duurde tot januari 2017 voordat de groei weer positief was. Door de verder aantrekkende huizenmarkt, de dalende hypotheekrente en de stijging van het reële inkomen groeide sindsdien de vraag naar, en verstrekking van hypotheken gestaag.
Sinds december 2017 schommelde de groei rond 0,4%, maar die is in maart dus teruggezakt naar 0,1%. In de huidige markt zijn potentiële huizenkopers ontmoedigd geraakt door de stijgende prijzen en het krappe aanbod. Daarnaast blijven huizenbezitters actiever aflossen op hun hypotheek en brengen huizenkopers meer eigen geld in vanwege de beleidsmaatregelen om de hypotheekschulden te verminderen; ook de lage rente op spaargeld speelt hier mee. Tot slot ervaren de banken concurrentie van niet-bancaire hypotheekverstrekkers zoals verzekeraars, pensioenfondsen en beleggingsinstellingen.
Oliecrisis
Tussen 1957 en 1980 schommelde de jaargroei van door Nederlandse banken verstrekte hypotheken tussen de 9% en 27% (gemiddeld 20%). Na de tweede oliecrisis in 1979 en de economische krimp in 1981 en 1982 stabiliseerde de groei tot het begin van de jaren ’90 rond een gemiddelde van 6% per jaar, om vervolgens weer fors aan te trekken tot de aanvang van de financiële crisis in 2007. Tijdens en na de crisisperiode vlakte de groei af en kromp de hypotheekverstrekking (jaar-op-jaar) voor het eerst in ruim 50 jaar.
Bron: DNB
