De energieprijzen en de prijzen op de huizenmarkt breken record na record. Ook de maandelijkse inflatiecijfers, die de stijging van consumentenprijzen ten opzichte van dezelfde maand een jaar eerder weergeven, zijn de laatste maanden schrikbarend hoog. In december 2021 was de inflatie opgelopen tot 5,7 procent. Nu 2021 voorbij is, kan bepaald worden hoeveel duurder het leven dit jaar gemiddeld is geworden. In 2021 stegen de consumentenprijzen met gemiddeld 2,7 procent, zo heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) berekend. In 2020 was dat nog 1,3 procent. Belangrijkste oorzaak: de energierekening.
Energie en motorbrandstoffen
Voor elektriciteit betaalden consumenten in 2021 gemiddeld 22,2 procent meer dan in 2020. Dat lijkt veel, maar een jaar eerder was de prijs van elektriciteit nog 39,6 procent gedaald. Voor gas was de prijsstijging in 2020 2,6 procent en dit liep in 2021 op naar een toename van 16,7 procent. De variabele leveringstarieven zijn voor zowel gas als elektriciteit de boosdoener.
Naast de energie die thuis gebruikt wordt, werd ook de energie voor onderweg duurder: benzine steeg 16,2 procent in prijs en diesel 18,5 procent. In 2020 daalden beide prijzen nog. De prijs van een liter benzine ging omhoog van 1,56 euro gemiddeld in 2020 naar 1,82 euro gemiddeld in 2021. Diesel ging van 1,24 naar 1,46 euro per liter.
Prijsdaling voor onderwijs
Van de verschillende categorieën die het CBS onderscheidt voor de berekening van de inflatie, zijn alleen het onderwijs en voedingsmiddelen goedkoper geworden. De voedingsmiddelen daalden met een bescheiden 0,2 procent in prijs. Het onderwijs daarentegen werd flink goedkoper. “In het collegejaar 2021-2022 dat in september startte, betaalden studenten minder voor het volgen van onderwijs. Bij een opleiding aan vavo, mbo, hbo of universiteit kregen studenten 50 procent korting op het lesgeld, cursusgeld of collegegeld. De overheid stelde deze korting in als maatregel vanwege de coronacrisis. Hierdoor waren in 2021 de kosten voor het volgen van onderwijs 13,3 procent lager dan een jaar eerder. In 2020 waren de kosten 1,1 procent hoger”, aldus het CBS.
Compensatie voor de hogere prijzen blijft uit
Om de koopkracht op peil te houden, zullen de inkomsten mee moeten stijgen met de inflatie. De cao-lonen stegen volgens het CBS echter maar 2,1 procent. Ook de gemiddelde rente die spaarders voor hun spaargeld krijgen, ligt met 0,05 procent (volgens Geld.nl) ruim onder de inflatie. Spaargeld wordt dus ook in rap tempo minder waard.
Impact corona op berekening inflatie
Voor het berekenen van de gemiddelde wijziging van de consumentenprijzen maakt het CBS gebruik van wegingsfactoren om de prijsveranderingen van een groot aantal groep producten en diensten samen te kunnen voegen. Deze wegingsfactoren worden jaarlijks vastgesteld aan de hand van de gemiddelde uitgaven van consumenten in Nederland aan de verschillende producten en diensten. Normaal gesproken veranderen de wegingsfactoren niet sterk. Door de coronapandemie zijn consumenten echter hun geld anders gaan besteden en wijzigen de wegingsfactoren wel sterk. Dit heeft impact op de uiteindelijke uitkomst van de inflatie.
Een duidelijk voorbeeld hiervan is de categorie ‘Vervoersdiensten’. Hier vallen voornamelijk allerlei vormen van personenvervoer onder. De wegingsfactor van deze categorie halveerde. Een nog meer opvallende daling is die van de categorie ‘Pakketreizen’. Doordat reizen naar het buitenland lange tijd niet of nauwelijks mogelijk was, moest deze wegingsfactor 78 procent inleveren. Aan levensmiddelen en ook fastfood en afhaalmaaltijden werd juist meer uitgegeven, logisch gegeven het feit dat restaurants flink moesten inleveren.
De wegingsfactor van ‘Brandstoffen en smeermiddelen’ nam af met ruim 14 procent. Hierdoor wordt de impact van de grote prijsstijging hiervan op de totale inflatie enigszins gedempt. Ook energie ging minder zwaar meetellen in het eindresultaat, door een afname van het bedrag dat aan elektriciteit wordt uitgeven. Dit dempt de inflatie nog verder. De ‘Toegerekende huur eigen woning’ (een bedrag dat gelijk is aan de huur van een huurwoning die vergelijkbaar is met de koopwoning) is echter zwaarder gaan wegen. De sterk gestegen huizenprijzen zullen dus een extra sterke invloed hebben op de inflatie.
Bron: CBS
