Nederlandse banken hebben de laatste jaren hun kapitaalbuffers versterkt en voldoen nu aan de hoge eisen van het Bazel-3-akoord. In 2017 kwamen de banken nog 14 miljard euro tekort, maar uit nieuwe berekeningen blijkt dat het kapitaalniveau nu zelfs 12 tot 15 miljard euro hoger ligt dan vereist wordt onder finaal Bazel 3. Dit meldt DNB.
Bazel 3 (of het derde Bazel-akkoord) is een kader om de financiële gezondheid van banken te waarborgen. Het is ontwikkeld door de 27 grootste economieën ter wereld, waaronder de Europese Unie en de Verenigde Staten. Dit derde deel van de Bazel-akkoorden is ontwikkeld als reactie op de tekortkomingen in de financiële regelgeving die door de financiële crisis van 2007-2008 pijnlijk aan het licht kwamen.
Bazel 3 werd in november 2010 overeengekomen door de leden van het Bazels Comité voor bankentoezicht en zou al tussen 2013 en 2015 worden ingevoerd, maar dit is herhaaldelijk uitgesteld. De Europese Unie heeft eind 2017 besloten tot verdere hervormingen van de kapitaalseisen van banken, die bekend staan als “finaal Bazel 3”. De Europese Commissie zal dit najaar een voorstel publiceren voor de implementatie. Een assessment van de banken wordt in juni 2022 verwacht. Dat is de reden dat er nieuwe berekeningen zijn gemaakt door De Nederlandse Bank.
Risicogewogen activa
De nadruk in het finaal Bazel-3-akkoord ligt op de wijze waarop banken hun zogenoemde ‘risico-gewogen activa’ (leningen, die als activa op de balans van de bank staan) berekenen. Banken moeten kapitaal aanhouden tegenover de leningen die ze verstrekken, zoals een hypotheek of bedrijfskrediet. Als een lening niet wordt terugbetaald, moeten banken dit verlies kunnen opvangen zonder in de problemen te komen. Hoeveel kapitaal daarvoor nodig is, hangt af van het risico van de lening. Banken hebben twee manieren om dit risico vast te stellen.
Standaardbenadering versus interne modellen
De eerste manier is de standaardbenadering, waarbij het risico op de lening in regelgeving is voorgeschreven. Deze standaardbenadering schrijft o.a. voor dat banken relatief minder kapitaal aan hoeven te houden voor een (veiligere) hypotheek, dan voor een (meer riskante) bedrijfslening.
Andere manier om de risico’s op de leningen in te schatten is het gebruik van interne modellen. Deze modellen werken op basis van historische data. Het gebruik ervan leidt er echter vaak toe dat banken minder kapitaal hoeven aan te houden dan onder de standaardbenadering. Ook is gebleken dat interne modellen voor vergelijkbare leningen tot grote verschillen leiden tussen banken. Dit heeft het vertrouwen in de banken geschaad en geleid tot een ongelijker speelveld tussen banken. Finaal Bazel 3 heeft als doel om deze ongegronde verschillen in te perken.
Maximale voordeel
Daarom zijn er in finaal Bazel 3 afspraken gemaakt over het maximale voordeel dat een bank mag behalen door het gebruik van interne modellen ten opzichte van de standaardbenadering. Ook zijn de interne modellen duidelijker gereguleerd. Verder mogen operationele risico’s (zoals fraude en datalekken) en kapitaalseisen voor verliezen op derivatencontracten alleen nog berekend worden met een standaardmodel.
De Europese implementatie van finaal Bazel 3 zou het sluitstuk worden van het prudentiële raamwerk dat een financiële crisis zoals die van 2008-09 moet voorkomen. DNB hamert erop dat de EU de lessen uit de financiële crisis onverkort implementeert en mondiale afspraken honoreert. DNB noemt de Covid-19-crisis een duidelijk voorbeeld van het belang van goede kapitaalbuffers: zonder die buffers had de economie er ten gevolge van de pandemie veel slechter voor gestaan.
