COVID-19 heeft de risico’s op terrorisme en politiek geweld zowel onderdrukt als verergerd, meldt verzekeringsmakelaar en consultancy-organisatie Aon in de Risk Maps 2021. De verwachting is dat het aantal gewelddadige incidenten vanaf 2022 wereldwijd toeneemt, als de coronapandemie op zijn einde loopt. Ook in Nederland is sprake van toenemende polarisatie. Voor bedrijven en organisaties die internationaal opereren, is het belangrijk om de risico’s voor de eigen productieketen goed in kaart te brengen.
Wereldwijd groeit de onrust als gevolg van overheidsingrepen, economische ongelijkheid en reacties op de coronamaatregelen. Zo’n 60% van alle landen heeft te maken met maatschappelijke onrust, aldus de Risk Maps. In dit onderzoek worden politieke risico’s, terrorismedreiging en politiek geweld geanalyseerd, zodat bedrijven en organisaties beter in staat zijn zich erop voor te bereiden op en de eigen bedrijfsvoering en activa te beschermen. De Risk Maps werden opgesteld door Aon in samenwerking met onderzoeksbureaus Continuum Economics en Dragonfly.
Opleving incidenten
De lockdownmaatregelen en reisbeperkingen tijdens de coronapandemie hadden in 2020 een beperkend effect op terrorisme en andere vormen van protest. Het percentage landen dat door terrorisme en sabotage werd getroffen, daalde naar 45%. Maar een opleving van incidenten ging vaak gepaard met (tijdelijke) versoepelingen. Jihadistisch geweld steeg in 2020 met 20%, met name in conflictgebieden zoals Syrië, Afghanistan, Irak en Mali. Deze landen zijn voor hun stabiliteit grotendeels afhankelijk van externe, militaire en politieke ondersteuning die door de crisis soms lastig te bieden was. De huidige situatie in Afghanistan laat zien dat landen bij het wegvallen van die steun kwetsbaar zijn.
Hernieuwd elan
De pandemie bood activisten en extremisten ook de mogelijkheid om zichzelf te herijken. De situatie verschafte hun de kans om steun op te bouwen of uit te breiden en op termijn met hernieuwd elan overheden uit te dagen in de vorm van protesten of geweld. Alex van den Doel, managing director van Aon’s Global Risk Consulting: “De Risk Maps laten duidelijk zien dat het terrorismerisico niet weg is, sterker nog, jihadisme en andere vormen van extremisme nemen toe. In landen met fragiele instituties is er weinig voor nodig om het geweld te doen oplaaien. De effecten daarvan kunnen weer andere landen of regio’s beïnvloeden, bijvoorbeeld als de onrust overslaat naar buurlanden of migratiestromen op gang komen.”
Nederland
Een bekend voorbeeld van toegenomen maatschappelijke onrust en polarisatie zijn de Verenigde Staten, waar het aantal incidenten in 2020 flink steeg met als bekend dieptepunt de bestorming van het Capitool. Ook in Nederland neemt de polarisatie over een brede linie toe. Van den Doel: “We hebben tijdens de pandemie al de nodige incidenten gezien en de onrust smeult onder het oppervlak nog steeds. Hoe reageert de samenleving als er weer een escalatie dreigt? Wat gebeurt er als Nederland onverhoopt een nieuwe lockdown invoert, nieuwe maatregelen nodig zijn, een nieuwe virusvariant opduikt of een vaccinatieplicht wordt ingevoerd?”
Emerging markets
De gevolgen van COVID-19 en de reactie van overheden op het virus vormen wereldwijd een bron van onrust, maar zijn met name in zogeheten emerging markets goed voor instabiliteit. Enerzijds omdat door de pandemie de economische ontwikkeling werd beperkt of zelfs tot stilstand kwam en de inflatie steeg. Anderzijds ook omdat door een tekort aan vaccinaties een kloof dreigt te ontstaan met andere landen of werelddelen.
Voor bedrijven en organisaties die internationaal opereren, is het belangrijk om de risico’s voor de eigen supply chain goed in kaart te brengen. De verwachting is dat het aantal incidenten vanaf 2022 wereldwijd toeneemt, samenhangend met de te verwachten versoepelingen nu de coronapandemie op zijn einde loopt. Van den Doel: “De internationale onrust en instabiliteit kunnen grote gevolgen hebben op de aanvoerketen. Bovendien is het de vraag of veel organisaties deze keten al goed op orde hebben en de lessen hebben geleerd die uit de coronacrisis getrokken kunnen worden. Hoe weerbaar is hun supply chain nog?”
