De uitzondering van het provisieverbod voor advies aan mensen met betalingsproblemen van hun hypotheek moet strakker omschreven worden.
Dat schrijft het Verbond van Verzekeraars als reactie op het voorgestelde Wijzigingsbesluit financiële markten 2015.
Voorgesteld is om een uitzondering op het provisieverbod toe te staan voor de beloning door de aanbieder aan de bemiddelaar of adviseur voor het bemiddelen en adviseren van een consument die (voorzienbare) betalingsachterstanden heeft inzake een hypothecair krediet. Op basis van deze nieuwe uitzondering zijn aanbieders in beginsel vrij om met de bemiddelaar of adviseur voor het bemiddelen en adviseren gericht op het oplossen en beperken van (voorzienbare) betalingsachterstanden een beloning overeen te komen.
Het Verbond vindt dat bij het zoeken naar een oplossing het van belang is dat een dergelijke uitzondering op het provisieverbod duidelijk is afgebakend, waardoor voorkomen wordt dat deze uitzondering gebruikt kan worden voor het omzeilen van het provisieverbod.
De consument kan worden geholpen door specialistische schuldhulpverleners en/of zoals in het voorstel wordt geopperd door financiële dienstverleners.
Het Verbond schrijft:
Om te borgen dat het klantbelang wordt gediend en om het risico van misbruik tegen te gaan zouden er in het voorstel additionele maatregelen kunnen worden getroffen:
- Helderder afbakenen van de reikwijdte: een heldere afbakening van de reikwijdte tot hypothecair krediet is van belang om het risico van misbruik tegen te gaan en onduidelijkheid te voorkomen. Er kan onduidelijkheid bestaan over de werkzaamheden die mogen worden verricht. Het Verbond gaat er vanuit dat het gaat om sec het hypothecair krediet en geen aanverwante producten. Zoals bekend hecht het Verbond aan het zuivere marktmodel en het provisieverbod.
- Toevoegen van definities: er zijn geen definities van de begrippen “betalingsachterstand” en “voorzienbare betalingsachterstand” gegeven. Hierdoor kan er te verschillend worden omgegaan met het gestelde in het voorstel. Dit kan marktverstorend werken. Het voorstel zou zelfs kunnen worden aangegrepen om het onderscheidend vermogen van aanbieders in hun samenwerking met hun adviseur aan te zetten.
- Een ander punt is dat een “dreigende betalingsachterstand” wordt ondervangen door het instellen van rentepauzes of tijdelijke verlagingen van de rente. In die instanties moet waarschijnlijk worden teruggevallen op het begrip “voorzienbare betalingsachterstand”. Het is onvoldoende duidelijk of deze situaties ook onder het voorstel vallen. Ook hierom zijn objectieve criteria nodig.
- Vormgeving: Het Verbond pleit bepleit een andere vormgeving, namelijk dat de verzekeraar de consument betaalt en de consument de adviseur betaalt.
- Het transparant maken van hoogte provisie: als er provisie wordt betaald, dan moet de hoogte daarvan vooraf transparant worden gemaakt aan de consument. Dit volgt impliciet uit inducementregels, maar het is van belang om dit bij de uitzondering expliciet te maken.
- Het tegen gaan van het risico op misbruik: gelet op te verwachten discussies over de reikwijdte van de werkzaamheden voor adviseurs is er gevaar van misbruik van de regeling. De huidige regelgeving brengt waarschijnlijk mee dat de aanbieder voor (bemiddeling/advies) de kosten opdraait, die door verschillende adviseurs worden ingediend. Het is van belang dat er duidelijke kaders worden gegeven over hoe de regeling marktbreed moet worden toegepast. Mogelijk kan de AFM hier een rol in vervullen (wat wel en wat niet als provisie in rekening kan worden gebracht (bij de aanbieder).
Daarnaast vindt het Verbond dat in het voorstel rekening moet worden gehouden met de situatie dat er reeds is betaald. Een adviseur ontvangt immers nog provisie voor overeenkomsten die zijn gesloten voor inwerkingtreding van het provisieverbod. Er moet voorkomen worden dat er dubbel betaalt wordt voor het advies.
- Rol en betrokkenheid van consument: de betrokkenheid van de consument bij het oplossen van zowel (voorzienbare) betalingsachterstanden als (problematische) schulden is van groot belang. Een consument moet bereid zijn om bijvoorbeeld zijn bestedingspatroon aan te passen en zo een stukje eigen verantwoordelijkheid op te pakken.
- Verantwoordelijkheid voor het advies: als er een adviseur betrokken is bij het advies, dan blijft hij verantwoordelijk voor het advies.
