De informatie van pensioenuitvoerders moet evenwichtig zijn, maar de wetgever is niet van plan die open norm van tevoren in te vullen. Dat moet de AFM in een later stadium maar doen.
Correct, duidelijk, tijdig en evenwichtig. Dat worden volgens het wetsvoorstel Pensioencommunicatie de normen waaraan informatie aan pensioendeelnemers en pensioengerechtigden moet voldoen. Maar wat wordt precies verstaan onder ‘evenwichtig’?
De memorie van toelichting zegt daarover:
“De norm evenwichtig betekent dat de relevante aanwezige voor- en nadelen goed moeten worden weergegeven. Om een juist beeld te geven moet een pensioenuitvoerder, naast informatie over de positieve kenmerken, ook informatie geven over de beperkende kenmerken of voorwaarden van de pensioenregeling. Als de informatie niet evenwichtig is en een deelnemer niet voldoende op de hoogte is van de beperkende voorwaarden of risico’s, kan hij ten onrechte een verkeerde conclusie trekken over zijn pensioenregeling, die hem ervan weerhoudt eventuele andere maatregelen binnen of buiten de pensioenregeling te nemen. Evenwichtige informatie betekent niet dat de pensioenuitvoerder altijd uitputtend alle risico’s en voorwaarden moet noemen. De relevante aanwezige voor- en nadelen moeten goed worden weergegeven.”
Grijs gebied
De informatie moet dus zodanig zijn dat de deelnemer daardoor bekend is met de beperkende voorwaarden en risico’s. Maar de informatie hoeft ook weer niet zo uitputtend zijn dat hij daarmee op de hoogte is van alle risico’s en voorwaarden. Die omschrijving schept een groot grijs gebied waarin makkelijk getwist kan worden over de vraag of de pensioenuitvoerder bepaalde facetten in de informatie heeft weggelaten die later alsnog als relevant kunnen worden aangemerkt.
Tegenstrijdige antwoorden
Dezelfde staatssecretaris kreeg twee casussen voorgelegd, waarbij de vraag opkomt of de informatie voldoende evenwichtig is geweest.
Nee
De eerste casus werd aangedragen door SP-Tweede Kamerlid Paul Ulenbelt in schriftelijke vragen.
Een pensioenuitvoerder had niet vermeld dat deelnemers de mogelijkheid hebben om de inleg in een aanvullingsregeling, bedoeld voor vroegpensioen, ook te kunnen gebruiken voor het aanvullen van het ouderdomspensioen. Had hij dat wel moeten doen?
Nee, zegt Jetta Klijnsma: “Ik acht het van belang dat de informatie betrekking heeft op alle relevante onderdelen. Dat betekent echter niet dat de informatie alle mogelijke belangen van betrokkenen moet behandelen. Dit zou immers neerkomen op een volledig persoonlijk advies voor alle betrokkenen.” En vervolgens citeert zij uit de hiervoor weergegeven passage uit de memorie van toelichting.
Ja
De tweede casus beantwoordt dezelfde staatssecretaris in de Nota naar aanleiding van het verslag op het wetsvoorstel Pensioencommunicatie.
De PvdA-fractie had gevraagd of de norm evenwichtig alleen betrekking heeft op de keuzemogelijkheden binnen de pensioenregeling of ook op andere elementen. Valt onder de norm “evenwichtig” bijvoorbeeld ook dat fondsen de deelnemer erover informeren dat de afkoop van een klein pensioen van invloed kan zijn op huurtoeslag, AOW-partnertoeslag en eventueel andere regelingen?
En hierop antwoordt de staatssecretaris bevestigend: “Een pensioenuitvoerder moet volgens de norm “evenwichtig”, naast positieve kenmerken, ook informeren over beperkende kenmerken of voorwaarden. In geval van afkoop betekent dit dat een pensioenuitvoerder de deelnemer enerzijds informeert dat er één geldbedrag uitgekeerd zal worden. Anderzijds zal de pensioenuitvoerder ook beperkende kenmerken dienen te vermelden, zoals dat er geen andere geldbedragen meer worden ontvangen en dat het ontvangen van het geldbedrag van invloed kan zijn op diverse toeslagen. Daarbij hoeft de pensioenuitvoerder geen uitputtende opsomming weer te geven van de toeslagen, zolang de informatie duidelijk weergeeft waar en hoe de deelnemer nadere informatie hierover kan inwinnen. Op deze wijze wordt er een juiste balans bereikt bij de informatieverstrekking over afkoop.”
Wie gaat de grens tussen wel of niet evenwichtige informatie trekken?
Niet de wetgever: “De regering is niet voornemens om deze open norm voorafgaand aan inwerkingtreding nader in te vullen.”
Dat wordt de AFM als toezichthouder, maar wel in een later stadium: “Het is mogelijk dat de AFM op termijn, na enige ervaring met de norm te hebben opgedaan, met een nadere toelichting op de norm evenwichtig komt. Het is echter niet opportuun om daar nu al op te anticiperen.”
Kortom: voorlopig kunnen pensioenuitvoerders er makkelijk van beschuldigd worden dat hun communicatie onvoldoende evenwichtig is, omdat de informatie van de wetgever op dit punt niet voldoet aan de normen tijdig, correct en duidelijk.
Jan Aikens