De meeste pensioenfondsen hebben onvoldoende inzicht in hun kosten. De werkelijke beleggingskosten zijn gemiddeld twee tot drie keer hoger dan in de jaarverslagen staat. Dit blijkt uit een verkennend onderzoek van de AFM.
Door betere kostenbeheersing kunnen vooral kleinere en middelgrote pensioenfondsen hun pensioenvermogen op termijn aanzienlijk verhogen. De impact van de kosten op het pensioenvermogen is groot.
“Een kostenverlaging van 0,25 procentpunt levert op een termijn van veertig jaar 7,5 % meer collectief pensioenvermogen op. Dit is in lijn met eerdere onderzoeken van derden.”
Inzicht in kosten
Hoge kosten kunnen een gevolg zijn van een niet kostenefficiënte uitvoering en/of een te complexe regeling. Daarnaast hebben veel pensioenfondsen te weinig zicht op de beleggingskosten. Uit het onderzoek blijkt dat de werkelijke beleggingskosten gemiddeld twee tot drie keer hoger zijn dan in de jaarverslagen staat: anderhalf tot drie miljard euro per jaar wordt hierdoor niet als kosten gerapporteerd. Dit komt onder andere doordat externe vermogensbeheerders hun kosten verrekenen in hun nettorendementen. Deze kosten zijn daarom voor veel fondsen niet zichtbaar, waardoor het lastig is om de eigenlijke beleggingsprestaties goed te beoordelen. De grootste pensioenfondsen hebben wel goed zicht op de beleggingskosten doordat zij druk uit kunnen oefenen op hunvermogensbeheerders om volledige transparantie te geven. Voor kleine pensioenfondsen is dit vaak minder makkelijk. Kostenbeheersing
Bij de kleinste pensioenfondsen zijn de administratiekosten gemiddeld 12 keer hoger dan bij de grootste fondsen. Vooral de kleine en middelgrote pensioenfondsen kunnen dan ook kosten besparen door het samenvoegen van fondsen (consolidatie) en door het vereenvoudigen van regelingen. Een aantal fondsen heeft dit gedaan en daaruit blijkt dat deze maatregelen ook in de praktijk veel opleveren. Deze voorbeelden verdienen navolging van meer fondsen. Wel kunnen fondsen hierbij soms nog tegen praktische en wettelijke belemmeringen aanlopen, die zij niet alleen op kunnen lossen.
Pensioenfondsen moeten, aldus AFM, ervoor zorgen dat ze (beter) inzicht in hun kosten krijgen en onderzoeken waar kostenbesparingen mogelijk zijn. Belemmeringen voor vergaande consolidatie of andere mogelijkheden tot kostenbesparingen moeten bespreekbaar worden gemaakt. De AFM spoort ook vermogensbeheerders aan om volledig inzicht in hun kosten te geven. Het is belangrijk voor het vertrouwen van deelnemers dat fondsen kunnen laten zien dat het beheer en de uitvoering van pensioenregelingen efficiënt gebeurt en dat zij kunnen uitleggen waarom bepaalde hoge kosten wel verantwoord zijn. Daarnaast vindt de AFM transparantie over de kosten naar deelnemers van groot belang. Dit zou bijvoorbeeld kunnen via de jaarverslagen en een te ontwikkelen Pensioenbijsluiter.