Ruim de helft van de samenwonenden heeft geen samenlevingscontract. De meeste financiële risico’s die ongehuwde stellen lopen, zoals overlijden of verdeling van de koopwoning, zijn bij hen bekend, maar maatregelen blijven (te) vaak achterwege. En samenwonenden zonder intentie om te gaan trouwen of een geregistreerd partnerschap aan te gaan blijken beter op de hoogte van de financiële risico’s en hebben vaker maatregelen genomen (samenlevingsovereenkomst, testament) dan gehuwden.
Platform Wijzer in Geldzaken deed onderzoek onder 1.762 personen van 18 jaar of ouder die samenwonen zonder huwelijk of geregistreerd partnerschap. De bevraagde koppels kregen zeven financiële kwesties voorgelegd: verdeling vermogen, gezag over kinderen, erfgenaam bij overlijden, verdeling koophuis, recht op partneralimentatie, ouderdomspensioen partner, pensioen partner bij overlijden. De voornaamste resultaten:
- De financiële risico’s bij de verdeling van ieders eigen vermogen tijdens een eventuele scheiding, is het financiële risico waarmee men het best bekend is. Het minst bekend is het financiële risico dat men geen recht heeft op (een deel van) het pensioen van de partner bij diens overlijden.
- De financiële risico’s zijn beter bekend onder de samenwonenden zonder intentie om later te trouwen dan onder samenwonenden met intentie om te trouwen of een geregistreerd partnerschap aan te gaan. Hoger opgeleiden en 50-plussers zijn beter bekend met de meeste financiële risico’s dan lager opgeleiden en jongere leeftijdsgroepen.
- Het aantal genomen maatregelen fluctueert per financieel risico. Zo heeft een derde van de samenwonenden geen maatregelen genomen om te zorgen voor een eerlijke verdeling van het koophuis bij een scheiding, terwijl bijna alle samenwonenden met kinderen maatregelen hebben genomen om te zorgen dat beide ouders het gezag over de kinderen hebben.
- Samenwonenden zonder intentie om te trouwen of een geregistreerd partnerschap aan te gaan nemen meer maatregelen dan samenwonenden met deze intentie.
- Een deel van de samenwonenden die geen maatregelen nemen, geeft aan dit niet te doen omdat de huidige situatie voor hen de gewenste situatie is. Daarnaast wordt vaak als reden gegeven om geen maatregelen te nemen dat ‘het er nog niet van is gekomen’ of dat men denkt ‘dat men er dan wel uit komt’.
- De zwaarste overweging om te trouwen of een geregistreerd partnerschap aan te gaan is het feit dat men geen erfgenaam zou zijn bij het overlijden van de partner.
Pensioen vaak onderbelicht
Na een huwelijk of geregistreerd partnerschap wordt de partner automatisch aangemeld bij de pensioenuitvoerder. Bij samenwoners gaat dat niet vanzelf. Zij moeten elkaar actief als partner aanmelden bij de pensioenuitvoerder om eventueel recht te hebben op partnerpensioen bij overlijden. Wie dat pas doet bij overlijden, is te laat. Vaak stelt de pensioenuitvoerder als voorwaarde dat de samenwoners een notariële samenlevingsovereenkomst moeten hebben. Samenwoners kunnen bij het uit elkaar gaan afspreken dat ze het opgebouwde ouderdomspensioen verdelen. De pensioenuitvoerder is echter niet verplicht hieraan mee te werken.
Verschillen mét en zónder trouwplannen
Tussen de groep samenwonenden mét en de groep samenwonenden zónder intentie te gaan trouwen zijn er enkele verschillen in achtergrond. Samenwonenden zonder intentie om te trouwen:
- zijn gemiddeld langer samen (14 versus 7,6 jaar ),
- wonen gemiddeld al langer bij elkaar (12,2 versus 5,9 jaar),
- zijn gemiddeld ouder (44,2 versus 35,1 jaar),
- hebben vaker kinderen (43% versus 29%),
- en hebben vaker een koophuis (75% versus 61%) en een samenlevingscontract (60% versus 32%).
Online tool
Vandaag lanceert het platform de online tool ‘Samenwonen goed geregeld’. Hiermee krijgt elke Nederlander een duidelijk en persoonlijk overzicht van welke risico’s hij/zij loopt met zijn huidige samenlevingsvorm en wat je kunt doen om deze risico’s te beperken.
Bron: Wijzer in Geldzaken
