Voor veel mensen is 2022 het jaar waarin het steeds moeilijker tot zelfs onmogelijk werd om de eindjes aan elkaar te knopen. Stijgende energieprijzen en ongekend hoge inflatie zorgen dat zelfs de middeninkomens het niet meer redden. Maar al in 2021 gingen veel mensen erop achteruit. In het najaar al begonnen de prijzen te stijgen, waardoor de gemiddelde stijging van de koopkracht over het hele jaar 2021 uitkwam op een schamele 0,3%. Dat maakt het CBS bekend op basis van nieuwe cijfers over de inkomens van de Nederlandse bevolking.
Werknemers verliezen het minste
Van de werknemers ging 60% er in koopkracht op vooruit, terwijl van de gepensioneerden 75% in koopkracht achteruitging. De verandering van de koopkracht is een optelsom van externe ontwikkelingen en individuele veranderingen. Externe factoren zijn bijvoorbeeld prijsveranderingen, de ontwikkeling van CAO-lonen en beleid van de overheid. Bij individuele veranderingen is te denken aan verandering van werk, uit elkaar gaan of juist gaan samenleven en pensionering.
De veranderingen op persoonlijk vlak bleken in 2021 geen impact te hebben op de doorsnee verandering van de koopkracht. De externe factoren des te meer. Enkele fiscale maatregelen hadden een positieve invloed op de koopkracht. Zo ging het tarief van de eerste belastingschijf omlaag en gingen sommige heffingskortingen omhoog. Een grotere invloed had echter de inflatie. Vanaf augustus 2021 was deze hoger dan de stijging van de CAO-lonen. Dit betekent dat de reële lonen omlaag gingen. In november en december 2021 ging het zelfs om een reële loondaling van meer dan 3%. Ondanks dat gingen werknemers er in doorsnee in 2021 2% op vooruit.
Wie al met pensioen is, merkte in 2021 al goed dat het leven duurder wordt. Deze groep ging er in 2021 ruim 1% op achteruit in koopkracht.
Grote verschillen in koopkrachtontwikkeling
Net iets meer dan de helft van de Nederlandse bevolking (52%) zag de koopkracht toenemen. De overige 48% zag een daling. Werknemers waren beter af: voor 60% van deze groep ging de koopkracht omhoog. Bij de gepensioneerden gold dat maar voor 25%. Van de werknemers ging ruim 20% er zelfs meer dan 12% op vooruit. Ruim 11% van de werknemers ging er juist meer dan 12% op achteruit. Bij de gepensioneerden is er vooral een grote groep (55%) die er tot 4% op achteruitgaat. Bijna de helft van de pensioenontvangers die wel de koopkracht zag toenemen, ging er tot 4% op vooruit. In deze groep zijn er dus minder extremen.
De koopkracht in 2022
Het jaar 2021 was dus al geen goed jaar voor veel mensen. De nog hogere inflatie en de torenhoge energieprijzen maken het alleen maar erger. Het Centraal Planbureau verwacht voor 2022 een achteruitgang van de koopkracht van bijna 7%. Het kabinet heeft al aangekondigd voor 2023 maatregelen te nemen om vooral voor de laagste inkomens het koopkrachtverlies te beperken. Of er voor 2022 extra maatregelen komen, wordt op Prinsjesdag bekend gemaakt.
Bron: CBS
