Het CDA pleit voor vaste premieovereenkomsten en het omzetten van de doorsneepremie in een actuarieel neutrale systematiek.
Onder de naam ‘Naar een solide en solidair pensioenstelsel – bouwstenen voor een hervorming’ heeft het Wetenschappelijk Instituut van het CDA haar visie op een nieuw pensioenstelsel gepubliceerd.
Kort gezegd kiest zij voor een combinatie van vaste premieovereenkomsten (DC) en de in het buitenland veel toegepaste IDC-regeling (Individual Defined Contribution).
In een IDC-stelsel zegt de werkgever een bepaalde vaste premie toe en heeft de werknemer een eigen pensioenrekening met “keuzevrijheid”. Dit stelsel heeft (per definitie) een actuariële neutrale opbouw en daarmee een perfecte aansluiting tussen betaalde premie en verkregen pensioenrechten.
CIDC
Het rapport: “Om de sterke punten van een CDC- en IDC-regeling te combineren, zou gekozen kunnen worden voor een CIDC-regeling. Een collectief individual defined contribution regeling (CIDC) is een regeling met een vaste premie en collectief vermogensbeheer, maar individuele pensioenrekeningen. De werkgever draagt dus net als bij andere DC-regelingen een vaste premie af. Bij CIDC worden de nadelen van CDC (DB met vaste premie) gemitigeerd door drie individuele elementen van IDC toe te voegen:
(i) individuele eigendomsrechten,
(ii) individueel maatwerk voor het risicomanagement en
(iii) begrijpelijk voor het individu (zodat beperkte individuele keuzevrijheid mogelijk kan worden).
Daarnaast is het van belang om de nadelen van IDC te mitigeren door drie collectieve elementen toe te voegen: verplichtstelling, collectieve uitvoering en risicodeling.
Collectief beleggen en risicodelen verlaagt de kosten van het pensioen en de daarbij behorende transactiekosten. In het CIDC-systeem blijft de levensduursolidariteit in stand en wordt subsidiërende solidariteit overboord gezet. Zodoende word de resterende herverdelende solidariteit volledig veroorzaakt door verschillen in de levensverwachting.
In dit CIDC-systeem zullen de deelnemers in de opbouwfase transparant een actuarieel neutraal pensioen opbouwen. Daardoor zullen de deelnemers inzicht hebben in hun toekomstige pensioen (bij een bepaald te verwachten rendement).
Een CIDC-systeem kent daarentegen geen dekkingstekort, omdat zoals bij een IDC-systeem de individuele eigendomsrechten gedefinieerd zijn. Een discussie over de hoogte van de rekenrente is niet langer nodig om de collectieve vermogens via verdeelregels te verdelen over generaties. 67 Dit heeft ook als groot voordeel dat de macro-economische implicaties van een (onverwachte) renteschok afnemen.
Verplichtstelling met concurrentie
Het CDA wil de grote verplichtstelling handhaven. Door verplichte aansluiting bij bedrijfstakpensioenregelingen kan het pensioen onderdeel blijven uitmaken van CAO-onderhandelingen.
Wel vindt het CDA het denkbaar dat de sector de pensioenregeling uitbesteedt aan een uitvoeringsorganisatie naar keuze en dat uitvoeringsorganisaties met elkaar concurreren.
Centraal in dit model staat collectieve keuzevrijheid van cao-partijen. In het voorstel wordt, vergelijkbaar met de huidige situatie, het langlevenrisico (net als het nabestaandenrisico) binnen de schaal van de collectieve arbeidsovereenkomst gedeeld. Cao-partijen kunnen dus een uitvoeringsorganisatie naar keuze selecteren.
“Hierbij is het vanuit het oogpunt van scheiding van verantwoordelijkheden niet wenselijk dat sociale partners zitting nemen in het bestuur van een uitvoeringsorganisatie en/of eigenaar zijn van de uitvoeringsorganisatie.”
Geen verplichte voorziening voor zzp-ers
Een denkbaar scenario is dat we toe gaan naar een verplicht (maar relatief sober) tweede pijler pensioen voor alle werkenden, ongeacht de arbeidsvorm. Het CDA ziet hier weinig in. “Een verplichte spaarplicht lijkt voorbij te gaan aan de (unieke) verantwoordelijkheidsverdeling tussen de eerste pijler (overheid) en de tweede pijler (de samenleving: lees sociale partners.
Van belang hierbij is ook de samenhang met de discussie over het pensioensysteem. Het huidige pensioensysteem pakt ongunstig uit voor zzp’ers die bijvoorbeeld halverwege hun carrière de overstap maken naar een zzp-schap.
Een belangrijk voordeel voor de overstap naar een CIDC-systeem is dat de pensioenopbouw gelijk is aan de waarde van het pensioen. Zo bouwen jongeren meer pensioen op en wordt het aantrekkelijker om de oude pensioenregeling voort te zetten. De overgang naar een CIDC-systeem betekent dus ook dat men makkelijker kan overstappen tussen tweede en derde pijler (werknemerstatus en ondernemerstatus).
Deze betere overdraagbaarheid is dus een belangrijk voordeel van een CIDC-systeem. Bij een CIDC-systeem is er daardoor minder noodzaak om de doelgroep van de tweede pijler uit te breiden."