53 procent van de Nederlanders verkeert in financiële gezondheid door onder meer de economische positieve ontwikkelingen van de afgelopen twee jaar. Dit houdt in dat 47 procent van de Nederlandse huishoudens financieel kwetsbaar of financieel ongezond is. Dit blijkt uit onderzoek van Deloitte onder 5.001 mensen naar de financiële gezondheid van Nederlandse huishoudens.

Financiële gezondheid Nederlandse huishoudens

Het jaarlijkse onderzoek, ontwikkeld en uitgevoerd in samenwerking met het Nibud en academici van Tilburg University en de Universiteit Leiden, gaat specifiek in op vijf domeinen, zo laten de onderzoekers weten: Inkomen, Uitgaven, Sparen, Lenen en Plannen. Uniek in de aanpak zou zijn dat het onderzoek de financiële gezondheid van Nederlandse huishoudens in kaart brengt door de samenhang tussen deze vijf domeinen te meten en analyseren.

De volgende punten vinden de onderzoekers de opvallendste resultaten, met daarbij hun toelichting:

Jongvolwassenen in financiële zorgen

Over 2024 is er een zorgwekkende ontwikkeling bij jongvolwassenen waarneembaar: het percentage financieel gezonde huishoudens is gedaald van 18 procent naar 12 procent. Deze groep wordt geconfronteerd met uitdagingen zoals tijdelijke contracten, schaarste op de woningmarkt en hoge woonlasten. Ze focussen vaak op de korte termijn, wat hen extra kwetsbaar maakt. Bijna de helft verdient minder dan een modaal inkomen, en de financiële stress neemt toe, met velen die schulden moeten maken of hun spaargeld aanspreken om rond te komen.

Vrouwen boeken vooruitgang

Toch zijn er ook lichtpuntjes, zo vervolgen de onderzoekers. De financiële gezondheid van vrouwen is sterk toegenomen en het verschil met mannen is nu kleiner. In 2024 is het percentage financieel ongezonde vrouwen aanzienlijk gedaald van 32 procent naar 25 procent. Bij mannen is dit percentage slechts met 3 procentpunt afgenomen, van 22 procent naar 19 procent. Desondanks verblijven vrouwen wel nog steeds vaker in de lagere gezondheidsniveaus dan mannen: 52 procent van de vrouwen is financieel kwetsbaar of financieel ongezond, vergeleken met 42 procent van de mannen.

Het belang van open communicatie

Slechts 3 procent van de Nederlanders praat vaak over hun financiële situatie, wat kan leiden tot onopgemerkte problemen en een vicieuze cirkel van financiële stress. Eerder onderzoek zou hebben aangetoond dat mensen die regelmatig over financiën praten, vaker financieel gezond zijn.

Domeinen uitgelicht

Het onderzoek laat verbetering zien op vier van de vijf domeinen, behalve op het gebied van financiële planning. De onderzoekers lichten dit als volgt toe:

Inkomen

Het percentage huishoudens dat (zeer) makkelijk rondkomt steeg van 51 procent in 2023 naar 57 procent in 2024. 26 procent meldt een (veel) hoger inkomen dan het jaar daarvoor (23 procent). We zien ook dat meer werken loont. De balans tussen werk en privé (53 procent), gevolgd door de hoogte van het salaris (45 procent) zijn vaak bepalend voor het aantal uren dat mensen per week werken.

Uitgaven

De inkomens- en uitgavenpatronen waren in 2024 beter in balans. Bij 62 procent van de huishoudens waren de totale uitgaven (veel) lager dan het inkomen, een stijging ten opzichte van 2023 (57 procent).

Sparen

Steeds meer huishoudens sparen maandelijks: In 2024 spaarde 71 procent van de huishoudens (2023: 66 procent), en de helft zou gemakkelijk het geld bij elkaar kunnen krijgen om de volgende dag een uitgave te kunnen doen ter hoogte van het maandinkomen. Bovendien kan 64 procent van de huishoudens langer dan zes maanden rondkomen als de belangrijkste inkomstenbron wegvalt.

Lenen

Het percentage huishoudens met consumptieve schulden is gedaald van 47 procent in 2023 naar 43 procent in 2024. Daarnaast maakt een groeiend aantal huishoudens zich geen zorgen over schulden: dit percentage steeg van 50 procent in 2023 naar 58 procent in 2024.

Plannen

Ondanks de positieve ontwikkelingen in de andere domeinen, blijft financiële planning achter. Ruim een kwart van de Nederlandse huishoudens maakt nog steeds geen financiële planning. Het percentage huishoudens dat geen financiële plannen voor hun pensioen maakt, is gestegen van 24 procent in 2023 naar 26 procent in 2024.

Aanbevelingen voor een betere financiële gezondheid

Tot slot hebben de onderzoekers de volgende aanbevelingen voor een betere financiële gezondheid:

Houd financiële gezondheid hoog op de agenda

Het is essentieel dat zowel publieke als private partijen blijven samenwerken om financiële gezondheid te bevorderen, vooral met betrekking tot de uitdagingen die kwetsbare groepen ondervinden.

Blijf praten over financiële gezondheid

Het bevorderen van gesprekken over financiën kan leiden tot een betere financiële kennis en inzicht, wat op zijn beurt de algehele financiële gezondheid kan verbeteren. Specifieke aandacht moet uitgaan naar de meest kwetsbare groepen.

Vergroot het inzicht in de positieve effecten van meer werken

Er moet volgens de onderzoekers meer bewustwording komen over hoe extra werkuren bijdragen aan een betere financiële gezondheid nu en op de lange termijn. De overheid en werkgevers spelen hierin een cruciale rol door het arbeidsklimaat te verbeteren en de toegang tot meer uren te faciliteren.

Maak specifiek beleid voor kwetsbare groepen

Gezien de verslechterde financiële gezondheid van jongvolwassenen zijn gerichte acties nodig, zoals het aanbieden van een zeker inkomen en betaalbare woonoplossingen.

Bron: Deloitte