De proefballon die De Nederlandsche Bank opliet over het afbouwen van de fiscale voordelen rond de eigen woning, kan zo maar fantasieloze politici inspireren.
Het is net als met de onlangs overleden Jan des Bouvries: wanneer hij in beeld verscheen in het cultprogramma Glamourland bij een of ander feest, dan hoorde de kijker een koortje zingen: ‘daar is die weer’. Dat gevoel kunnen hypotheekadviseurs en andere belanghebbenden rond de eigen woning hebben gehad bij een onderzoek dat vorige week door DNB werd gepubliceerd. In dit onderzoek kaart de toezichthouder de hardnekkige verschillen aan tussen kopen en huren (vooral in de vrije sector). Op zichzelf een relevant onderwerp, het tekort aan vrije sectorwoningen is nijpend en de huren dus hoog. DNB stelt dat het ‘welvaartsverhogend’ zou zijn wanneer de woninglasten tussen kopen en huren meer in evenwicht komen en pleitte voor het in stappen verplaatsen van de eigen woning naar box-3 of het verhogen van het eigen woningforfait. Vooral bij het laatste komt de Des Bouvries-vergelijking even langs: daar is die weer.
Nu is het de vraag of het probleem van de huurmarkt wordt opgelost met het verhogen van de lasten voor de bezitter van de eigen woning en of dat dan een verbetering is voor de nationale economie. Vereniging Eigen Huis noemde het ‘onbegrijpelijk’ en deed een oproep tot ‘meer bouwen’. Voor mij als volger van het financiële nieuws is het opnieuw aanstippen van het eigen woningforfait een aanwijzing dat er bij de komende formatie (na de verkiezingen van maart) een geldpotje zal gaan worden aangeboord.
In de afgelopen decennia was dit instrument voor fantasieloze en wegduikende ministers en Kamerleden een uitkomst. Zij schrikken terug voor expliciet hogere belastingtarieven (bv een toptarief van 70% of iets dergelijks) omdat dit voor de achterban te confronterend en te herkenbaar is. Liever zoeken ze het in de krochten van de fiscale regels, zoals het verhogen of verlagen van de heffingskorting. En als politici het echt niet meer weten en er een compromis nodig is, dan wordt het eigen woningforfait van stal gehaald. Het is een instrument waarvan veel burgers niet goed weten wat het precies is en wat de werking is. Bovendien komt de ‘afrekening’ rond het forfait pas een jaar na de daadwerkelijke verhoging (bij de aangifte) en dan zijn de meeste aanvankelijk boze woningeigenaren inmiddels min of meer onverschillig geworden.
In de afgelopen regeerperiode was niet toevallig het woningforfait een van de eerste belastingmaatregelen. De ‘regeling Hillen’ werd afgeschaft en dat betekent dat woningbezitters met een afgeloste hypotheek toch meer belasting moeten betalen. In de Tweede Kamer rommelde het even, vooral bij 50Plus (het treft vooral ouderen), maar de meeste partijen waren blij dat ze een tamelijk onzichtbare manier hadden gevonden om de belastinginkomsten te verhogen. Veel partijen zullen het onderzoek van DNB met beide handen aangrijpen om opnieuw het woningforfait van stal te halen. Ze zullen het misschien verkopen als ‘het herstellen van de woningmarkt’ maar ondertussen de schatkist ermee vullen. Kamerleden zullen bij de formatie nog wel terugschrikken voor het verplaatsen van de eigen woning naar box-3 (dit is zeer ingrijpend), maar het verhogen van het eigen woningforfait? Meteen doen, zullen politieke partijen denken.
