Bij banken en verzekeraars zijn in het afgelopen jaar de Nederlandse hypotheekportefeuilles gemiddeld genomen gestegen, behalve bij Rabo en ING.
Dat valt op te maken uit de jaarcijfers over 2017 die zeven grote Nederlandse financiële instellingen hebben gepresenteerd. Findinet inventariseerde voor deze zeven (ABN Amro, Rabobank, ING Groep, de Volksbank, Aegon, NN Group en ASR) de omvang van de Nederlandse hypotheekportefeuilles en hoe zich deze in het afgelopen jaar hebben ontwikkeld, onder meer via aflossingen en nieuwe productie. De cijfers zijn niet één-op-één toepasbaar op de totale Nederlandse markt, maar geven toch een vrij goed beeld van de trends.
Verzekeraars groeien
Zo nam de totale Nederlandse hypotheekportefeuille van deze zeven partijen met bijna 1% toe tot ruim €571 mrd. Daarbij valt vooral op dat de drie verzekeraars een sterke groei van de portefeuille vertonen. Aegon en ASR groeiden respectievelijk 13,9% en 15,3%; Nationale-Nederlanden zelfs met 38,6%, hoewel dit enigszins vertekend wordt door de overname van de portefeuille van Delta Lloyd Bank. Zonder dit effect groeide de portefeuille van NN met 17,3%. De groei wordt in het bijzonder veroorzaakt doordat de toevoeging door nieuwe hypotheekleningen het bedrag aan aflossingen veruit overtreft. Bij NN en Aegon ligt bijna drie keer zo hoog, bij ASR ruim twee keer. Een van de verklaringen daarvoor is het feit dat Aegon en ASR speciale hypotheekfondsen in het leven hebben geroepen, waar institutionele beleggers hun vermogen in kunnen stallen.
Banken wisselend
Bij de banken is de groei bescheiden of zelfs negatief. De Volksbank en ABN Amro noteren een klein plusje (respectievelijk +2,2% en +0,9%), maar Rabobank en ING zagen hun portefeuille afnemen. Rabobank met 1,4% en ING zelfs met 5,2%. Deze daling is vooral te wijten aan het negatieve saldo van nieuwe productie en aflossingen. Bij Rabobank lag dit in 2017 op -€2,2 mrd en bij ING op maar liefst -€4,1 mrd (waarvan ruim €1,5 mrd voor rekening van Westland Utrecht waar geen nieuwe hypotheken meer kunnen worden afgesloten). Bij ABN Amro en de Volksbank was dit saldo juist ruim €1 mrd positief. Overigens waren Rabo en ABN Amro in absolute termen wel de grootsten voor wat betreft de nieuw afgesloten hypotheken. Bij ABN Amro bedroeg de toevoeging door nieuwe productie €16,3 mrd, bij Rabobank €17,6 mrd.
Huizenmarkt
Maar per saldo nam de bancaire portefeuille af, terwijl die bij verzekeraars toenam. Dit is in lijn met wat marktpartijen als IG&H en de Hypotheekshop al signaleerden, namelijk dat verzekeraars en ook pensioenfondsen meer profiteren van de aantrekkende huizenmarkt dan de banken. Daarnaast sloten veel bankklanten hun hypotheek vanwege de lage rente over naar een verzekeraar of pensioenfonds. De hoge aflossingsbedragen bij de banken bevatten dan ook voor een deel de vervroegde aflossingen die samenhangen met de oversluitingen.
Tabel ontwikkeling Nederlandse hypotheekportefeuilles in 2017
31-12 01-01 aflossing nieuwe aankopen/ leningen verkopen
ABN Amro 150,6 149,3 15,0 16,3 0
Rabobank 193,1 195,9 19,8 17,6 -0,6
ING 114,6 120,9 nb nb -2,1
NN 17,6 12,7 1,5 4,1 2,3
Aegon 41,0 36,0 3,4 9,1 0
Volksbank 45,9 44,9 4,0 5,2 -0,2
ASR 8,3 7,2 0,8 1,9 0
Verantwoording
De cijfers hebben betrekking op de Nederlandse hypotheekportefeuilles van de financiële instellingen en worden vermeld in miljarden euro’s. Rabobank is inclusief Obvion, ING inclusief Westland-Utrecht, ABN Amro inclusief Florius en de Volksbank inclusief BLG Wonen en Regiobank. Bij de verzekeraars zijn de speciale hypotheekfondsen meegeteld, zoals bij Aegon het Dutch Mortgage Fund. ING wilde geen uitsplitsing verstrekken van het saldo van nieuwe productie en aflossingen. Dit saldo is €4,1 mrd negatief, maar het bedrag aan aflossingen en nieuwe productie is derhalve niet beschikbaar.
