Het gemiddelde leenbedrag bij aflopende consumptieve kredieten daalde van ruim €22.000 eind 2015, naar ruim €9.000 eind 2019. De registratie van telefoonkredieten draagt substantieel bij aan deze daling. Deze kredieten zijn namelijk meestal lager dan €1.000. Ook het gemiddelde bedrag van doorlopende kredieten daalde in dezelfde periode sterk: van ruim €4.500 naar nog geen €3.000.
Bij private autolease steeg het gemiddelde bedrag wel. Was dit eind 2016 nog €8.500, eind 2019 is dit opgelopen tot €10.500. Dit komt doordat mensen steeds duurdere auto’s zijn gaan leasen en de looptijd van private-leaseovereenkomsten is toegenomen van gemiddeld 43 maanden eind 2016 naar 47 maanden eind 2019.
Dit blijkt uit de Schulden Monitor van Stichting BKR, een statistisch rapport dat inzicht geeft in het financieel welzijn van Nederland. De Monitor is dit jaar voor het eerst gepubliceerd en moet voortaan jaarlijks verschijnen.
Nieuwe kredietsoorten
Sinds 2017 wordt een aantal nieuwe kredietsoorten in het kredietstelsel van BKR geregistreerd, waaronder telefoonkredieten (circa 2,2 miljoen eind 2019) en private (auto)leaseovereenkomsten (ruim 175.000 eind 2019). Ook is de registratie-ondergrens voor kredieten omlaag gebracht van €500 naar €250. Als gevolg van deze stelselwijzigingen steeg het aantal geregistreerde consumptieve kredieten in de afgelopen jaren van 7,3 miljoen (eind 2015) naar 11,5 miljoen (eind 2019). Zonder deze wijzigingen is er een afname van het aantal lopende kredieten zichtbaar. Voornamelijk in de aflosvorm is een radicale verandering gaande. Tot en met 2016 werd er jaarlijks meer doorlopend dan aflopend krediet verstrekt. Sinds 2017 zien we dat dit omdraait en in 2019 wordt bij nieuwe kredietverlening ruim vijf keer meer aflopend dan doorlopend krediet verstrekt.
Betalingsproblemen
Sinds 2017 is het aantal personen met betalingsproblemen stabiel te noemen. Eind 2019 had 4,75% van alle Nederlandse inwoners van 18 jaar en ouder ermee te maken. Opvallend is dat hoewel de verdeling man/vrouw bij afgesloten kredieten nagenoeg gelijk is eind 2019, mannen bij betalingsproblemen zijn oververtegenwoordigd. En hun aandeel neemt nog steeds toe. Van de personen die in 2019 een betalingsprobleem hebben gekregen, is ruim 61% man.
Wanneer betalingsachterstanden ontstaan
Bij aflopende kredieten worden betalingsachterstanden gemiddeld 17 maanden na aanvang gemeld. Bij doorlopend krediet is dat 55 maanden. Van de nieuwe aflopende kredieten in 2018 heeft gemiddeld bijna 3 procent na 12 maanden een betalingsachterstand, en dit aantal neemt toe. Bij doorlopende kredieten ontstaan de afgelopen jaren minder snel betalingsachterstanden. Het inlopen van een betalingsachterstand duurt in 2019 gemiddeld 4 maanden bij aflopend krediet en 17 maanden bij doorlopend krediet.
Van de verzendhuiskredieten die in 2015 werden afgesloten, ontstond bij 23 procent binnen 12 maanden een betalingsachterstand. In 2018 was dit percentage gedaald tot minder dan 5. Dit is waarschijnlijk te danken aan de maatregelen die verzendhuizen getroffen hebben om problematische schulden te voorkomen.
Restschuld van 1,5 keer jaarinkomen
Het aantal woninghypotheken met een betalingsachterstand daalde de afgelopen jaren van 66.000 eind 2015 naar 39.000 eind 2019. Vreemd genoeg steeg wel het aantal restschulden bij woninghypotheken, van 13.500 eind 2017 naar bijna 16.500 eind 2019. Gemiddeld bedraagt de restschuld €59.000 eind 2019, terwijl een modaal inkomen €39.000 is volgens het Centraal Planbureau (CPB). Mensen hebben gemiddeld dus een restschuld die 1,5 keer hun jaarinkomen is.
Kredietverlening bij betalingsachterstanden groeit
Hadden personen in 2015 en 2016 een betalingsachterstand of schuldregeling, dan sloten zij nauwelijks nieuwe kredieten af. Deze situatie is veranderd. We zien in 2018 en 2019 dat 5 procent van de mensen met een actuele betalingsachterstand en 2 procent van de mensen met een lopende schuldregeling een nieuw krediet afsloot.
