De beloningsregels in het Bgfo hebben alleen betrekking op provisie. De regeling geldt voor complexe producten, hypotheken, betalingsbeschermers en uitvaartverzekeringen.
- Voor deze producten mag alleen provisie betaald/ontvangen worden die betrekking heeft op een bepaalde transactie.
- Onder provisie wordt ook betaling in natura (software, cursussen) verstaan, als die betaling een waarde vertegenwoordigt van meer dan € 100.
- De provisie mag niet bovenmatig zijn.
- De adviseur is verplicht de klant te informeren over de volledige provisie die de aanbieder betaalt, dus inclusief een eventuele vergoeding aan de serviceprovider.
Artikel 149a Bgfo begint met de formule dat provisie in beginsel verboden is. Een uitzondering op dit verbod is mogelijk indien voldaan wordt aan de volgende voorwaarden:
- de bemiddelaar of adviseur moet de cliënt op uitvoerige, accurate en begrijpelijke wijze mededeling doen van het bestaan, de aard en het bedrag; en
- de provisie moet de kwaliteit van de betreffende dienst ten goede komen en geen afbreuk doen aan de verplichting om zich in te zetten voor de belangen van de cliënt.
- Het is alleen mogelijk om afsluit- en doorlopende provisie te ontvangen en/of te betalen.
Geldelijke beloningen, zoals vaste schap- en distributievergoedingen, zijn niet toegestaan.
- Niet-geldelijke beloningen (beloning in natura) mogen alleen verstrekt worden als ze niet ter gelegenheid van de totstandkoming van een overeenkomst worden verschaft. Verder moeten ze de kwaliteit van de dienstverlening ten goede komen en geen afbreuk doen aan de verplichting van de financiële dienstverlener om zich in te zetten voor de belangen van de cliënt.
Voorbeelden zijn adviessoftware of opleidingen.
- Kleine geschenken die in het handelsverkeer gebruikelijk zijn en die niet meer dan honderd euro bedragen zijn van deze voorwaarden uitgesloten.
Passende provisiebeloning Per overeenkomst geldt dat de provisie een evenwichtige relatie moet hebben met de kosten die de bemiddelaar heeft gemaakt en de inspanning die is geleverd. De AFM zegt hierover dat hoe hoger de belonings is, hoe meer uitleg over dat bedrag gegeven moet worden. Er is sprake van een ‘open norm’. Om die te helpen invullen heeft de AFM de Leidraad passende provisie gepubliceerd (u vindt de leidraad onder Documenten). Daarin geeft de toezichthouder voorbeelden en handvatten voor het toepassen van de provisieregels.
Let wel: de Leidraad bevat geen regelgeving; iedereen kan de wettelijke regels op eigen wijze naleven. Wel kan de AFM uitleg vragen op welke wijze de regels zijn toegepast. Van toepassing op: De provisieregels zijn van toepassing op overeenkomsten met betrekking tot complexe producten die na 1 januari 2009 tot stand zijn gekomen. Per 1 januari 2010 gelden deze ook voor (natura)uitvaartverzekeringen, en arbeidsongeschiktheids-, werkloosheids- en overlijdensrisicoverzekeringen die samen met een krediet worden verkocht.
Gezamenlijke verantwoordelijkheid
De regels hebben zowel betrekking op de betaling als op het ontvangen van provisie. Hier is dus sprake van een gezamenlijke verantwoordelijkheid van aanbieders en bemiddelaars. Echter: omdat de hoogte van de provisie redelijk moet zijn ten opzichte van de bemiddelingsactiviteiten zal de AFM eerst aan de bemiddelaar vragen welke werkzaamheden tegenover de beloning hebben gestaan.
Provisiebalansregel
De provisiebalansregel is in het gewijzigde Bgfo gehandhaafd, zij het met een jaar vertraging. Voor overeenkomsten die vanaf 1 januari 2009 tot en met 31 december 2009 zijn aangegaan bleef de verhouding 70/30 en voor overeenkomsten die vanaf 1 januari 2010 tot en met 31 december 2010 worden aangegaan bedraagt de verhouding 60/40. De datum waarop de maximale verhouding van vijftig procent afsluitprovisie en vijftig procent doorlopende provisie geldt, is verschoven naar 31 december 2010.
