Auke Gijsbertse: Fiscus discrimineert samenwonenden

Bij de toepassing van de nieuwe hypotheekregels per 1 januari 2013 maakt de fiscus ten onrechte onderscheid tussen gehuwden en samenwonenden.

Gehuwden die gaan scheiden konden in 2012 een convenant opstellen, waardoor men onder het overgangsrecht viel. Gevolg is dat voor de financiering van het over te nemen deel van de partner geen aflossingseis geldt. Samenwonenden die een convenant hebben opgesteld vallen volgens de fiscus echter níet onder het overgangsrecht.

Volgens de fiscus zijn er al vele verzoeken ingediend waarin om een "verklaring toepassing overgangsrecht" wordt gevraagd. Al deze verzoeken worden consequent afgewezen. Daar is echter geen rechtsgrond voor. Voor toepassing van het overgangsrecht moet sprake zijn van een reële overeenkomst tot koop. Volgens het Burgerlijk Wetboek voldoet een convenant hieraan, ongeacht of dit is opgemaakt voor gehuwden of samenwonenden.

Onherroepelijke overeenkomst

De vraag is dan: Wat is een onherroepelijke schriftelijke overeenkomst?

Laten we eerst kijken wat de Staatssecretaris van Financiën Weekers hierover heeft gezegd:

Weekers wil belastingplichtigen zoveel mogelijkheid zekerheid geven. Hij stelt dat de term "onherroepelijk" hetzelfde moet worden uitgelegd als bij de introductie van de bijleenregeling in 2004 en vervolgens bij het afschaffen van de "goedkoperwonenregeling" in 2010.

Zowel in 2004 als in 2010 is deze onherroepelijkheid als volgt gedefinieerd:

"Voor toepassing van het overgangsrecht moet sprake zijn van een reële overeenkomst waardoor betrokken partijen onherroepelijk gebonden zijn. […] Ook moet de (ver)koopprijs in de overeenkomst zijn vastgesteld. De overeenkomsten mogen een gebruikelijke ontbindingsclausule bevatten.

Tevens wordt aangegeven wanneer de overeenkomst niet als reëel wordt gezien: "als de prijs waartegen de woning wordt overgedragen nog niet is vastgesteld of kan veranderen".

Obligatoir

Bovenstaande is een uitwerking van de eis dat de belastingplichtige de woning obligatoir moet hebben gekocht. Dit klinkt ingewikkeld. Dat valt wel mee. Obligatoir kopen betekent dat je onderling afspreekt dat je een woning gaat kopen. De woning hoeft nog niet daadwerkelijk te zijn overgedragen. Wanneer is sprake van een obligatoire overeenkomst? Dat is te vinden in het Burgerlijk Wetboek (BW).

Een overeenkomst komt tot stand wanneer twee (of meer) personen zich tegenover elkaar zodanig gedragen, dat blijkt of schijnt dat die personen onderling iets willen overeenkomen. Dit kan blijken uit schriftelijke stukken, maar ook uit woorden of daden. Het hoeft dus niet eens mondeling uitgesproken te zijn! Het Burgerlijk Wetboek noemt dit: "aanbod en aanvaarding van dat aanbod" (BW 6 titel 5).
Hierbij is vooral van belang wat personen in de gegeven omstandigheden redelijkerwijze uit elkaars gedragingen mochten opmaken (art. 3:35 BW).

Discriminatie van samenwonenden

In de wet wordt ten aanzien van het overeenkomstenrecht geen onderscheid gemaakt tussen gehuwden en samenwoners. Ook worden nergens eisen gesteld aan bepaalde personen die betrokken moeten zijn bij het opstellen van een convenant. (let op: wel bij de definitieve afhandeling van een huwelijk, maar het gaat hier om de obligatoire overeenkomst, en dat is de fase die daaraan vooraf gaat.)

In het overeenkomstenrecht wordt ook geen onderscheid gemaakt tussen gehuwden in gemeenschap van goederen en gehuwden met uitsluiting van elke gemeenschap. Deze laatste groep is goed te vergelijken met de samenwoners die verder niets hebben geregeld.

Desondanks stelt de fiscus dat een convenant dat is opgesteld door samenwoners expliciet géén recht geeft op het overgangsrecht. Ook al voldoet het aan dezelfde voorwaarden zoals die gelden voor gehuwden.

Samenwonenden die uit elkaar gaan kunnen hierdoor in financiële problemen komen.

Hoe verder?

Heeft u hiermee te maken gehad? Ik adviseer u om uw situatie bekend te maken bij belangenorganisaties en bij de politiek. Deze situatie wordt nu volledig genegeerd. Door deze situatie kenbaar te maken valt dit te hopelijk te herstellen.

Ik adviseer u tevens een brief te sturen aan uw belastinginspecteur en hem op deze situatie te wijzen en expliciet te vragen om een schriftelijke bevestiging dat uw klant onder het overgangsrecht valt.

Wij hebben actie ondernomen richting de Minister en Tweede Kamer om deze discriminatie van samenwoners ongedaan te maken.

Auke Gijsbertse FFP

Financieel Planner en Hypotheek Adviseur bij Bielderman Koetsier Adviseurs

schreef een blog over deze kwestie

GEEN REACTIES