DNB beveelt in de ‘Economische Ontwikkelingen en Vooruitzichten juni 2021’ aan om de eigen woning naar box 3 van de inkomstenbelasting te verplaatsen en om de schenkingsvrijstelling voor de eigen woning af te schaffen. Het doel hiervan is de woningmarkt toegankelijker te maken. Door de overspannen situatie waarin de woningmarkt zich al enige tijd bevindt, blijven de huizenprijzen stijgen en is er sprake van krapte op de woningmarkt.
Prijsstijgingen
In december verwachtte DNB een bescheiden stijging van de huizenprijzen. Dit pakte echter fors hoger uit: de prijsstijging van bestaande woningen is in april 2021 11,5% op jaarbasis. Het beperkte aanbod van woningen is hier deels de oorzaak van. Een andere oorzaak is de gunstige ontwikkeling van de bestedingsruimte van huishoudens. Deze ontwikkeling wordt bepaald door een combinatie van de ontwikkeling van de arbeidsmarkt, de koopkracht en de hypotheekrente.
DNB verwachtte in december een stijging van de werkloosheid. Dat bleek te negatief gedacht want de werkgelegenheid nam juist toe. De lonen laten hetzelfde beeld zien. Hoewel de bodem in zicht lijkt te zijn, daalde de hypotheekrente in het afgelopen halfjaar. Elke van de drie factoren zorgt voor een positieve verandering van de bestedingsruimte.
Verwachtingen voor 2022
De verwachting is dat de hypotheekrente wat zal gaan stijgen en dat de werkloosheid in 2022 alsnog zal gaan toenemen. Hierdoor verwacht DNB voor 2022 nog wel een behoorlijke stijging van de huizenprijzen, maar deze zal lager uitvallen dan in 2021, namelijk 5,5%. Ook zal het doel van de overheid om gemiddeld 90.000 woningen per jaar te bouwen, dit jaar waarschijnlijk niet gehaald worden.
Starters
Vooral starters hebben het moeilijk op de woningmarkt. Huizenkopers jonger dan 35 jaar hoeven weliswaar geen overdrachtsbelasting meer te betalen, ze betalen hierdoor waarschijnlijk wel een hogere prijs voor hun nieuwe woning. Steeds meer starters proberen hun woonlasten binnen de perken te houden door te kiezen voor een (deels) aflossingsvrije hypotheek. Dit past niet bij de wens van de overheid om het aflossen te stimuleren.
Betere toegankelijkheid woningmarkt
Om de woningmarkt toegankelijker te maken, doet de DNB een aantal voorstellen. Ten eerste moet het woningaanbod vergroot worden. Dit kan bereikt worden door zowel meer koop- als meer huurwoningen te bouwen. Ten tweede zou de fiscale behandeling van kopen en huren gelijkgetrokken moeten worden. Een verplaatsing van de eigen woning naar box 3 van de inkomstenbelasting draagt hieraan bij, net als het afschaffen van de schenkingsvrijstelling.
Deze voorgestelde maatregelen lijken bedoeld te zijn om het kopen van een woning te ontmoedigen. De schenkingsvrijstelling zorgt er nu voor dat starters met hulp van bijvoorbeeld hun ouders makkelijker een woning kunnen kopen. Afschaffen zou het dus voor een deel van de starters nog moeilijker maken een woning te kopen. Ook het verplaatsen naar box 3 van de eigen woning zal voor een groep kopers de kosten opdrijven, vooral voor hen die weinig tot geen hypotheek hebben. Dit kan leiden tot meer woningverkopen, als de huizenbezitters de extra kosten niet van hun inkomen kunnen betalen.
