MKB-bedrijven hebben baat bij advies over praktijkgericht en effectief risicomanagement. De bedrijven onderkennen de meest voor de hand liggende risico’s wel, maar ze nemen niet altijd de juiste maatregelen om ze te verkleinen of de impact ervan te verminderen. En ondernemers zijn roekelozer dan managers.
Dat blijkt uit de eerst Nationale monitor risicomanagement MKB, uitgevoerd door de Universiteit Twente in opdracht van Avéro Achmea. Bedoeling van de monitor is inzicht te bieden in de risico’s die ondernemers zien, de gevolgen die deze risico’s kunnen hebben en de maatregelen die mkb’ers nemen om ermee om te gaan. De resultaten zijn gebaseerd op 720 respondenten in 13 branches: bedrijven in de private sector met een omvang van 6 tot 250 medewerkers.
De belangrijkste risico’s draaien om de arbeidsmarkt, cyber, inflatie en grondstoffen:
1. Schaarste op de arbeidsmarkt (21% van de respondenten ziet dit risico als zeer belangrijk en nog eens 37% als belangrijk)
2. Cybercrime en cyberonveiligheid (21% van de respondenten ziet dit risico als zeer belangrijk en 32% als belangrijk)
3. Onverwachte kostenstijgingen van grondstoffen en personeel (inflatie) (19% van de respondenten ziet dit risico als zeer belangrijk en 36% als belangrijk)
4. Schaarste van grondstoffen en halffabricaten (14% van de respondenten ziet dit risico als zeer belangrijk en 21% als belangrijk)
Tekst loopt door onder de afbeelding
Verschillen tussen branches
Tussen de branches zijn verschillen te zien: zo zien MKB’ers in de dienstensector cybercrime en cyberonveiligheid vaker als een belangrijk risico dan ondernemers die in een industriële omgeving werken (62% versus 45%).
Andere risico’s worden juist door de industrie hoger ingeschat: zoals kostenstijging van grondstoffen en personeel (62% versus 46%), schaarste van grondstoffen en halffabricaten (53% versus 31%) en extreem weer (40% versus 29%).
Cybercriminaliteit maakt MKB kwetsbaar
De impact van cybercrime en cyberonveiligheid wordt logischerwijs het hoogst inschat op de bedrijfscontinuïteit. Het MKB voelt zich kwetsbaar op dit vlak.
De impact van kostenstijgingen (inflatie) is juist het grootst op de winstgevendheid.
De gevolgen van de schaarste op de arbeidsmarkt worden het meest gevoeld in de personele beschikbaarheid.
Kleine groep maakt zich geen zorgen
Toch is er een kleine groep mkb-bedrijven (tot ongeveer 20-25%) die geen impact van deze risico’s verwacht. Zo’n 8% van de bedrijven maakt zich geen zorgen over de gevolgen van schaarste op de arbeidsmarkt. En 17% van de handelsbedrijven en 15% van de financiële dienstverleners zegt geen gevolgen te verwachten van cyberrisico’s.
Toekomst
De risico’s van nu zullen volgens de ondernemers groeien in de toekomst. Bijna de helft (39-44%) verwacht dat de impact de komende 3 jaar zal toenemen. Ongeveer de helft (47-64%) verwacht dat die gelijk zal blijven. Een kleine minderheid (rond de 10%) verwacht dat de gevolgen van de risico’s afnemen.
Ook hier zien we verschillen tussen industrie en diensten. Zo ziet de industrie meer gevolgen van bijvoorbeeld inflatie en schaarste van grondstoffen, dan de mkb-bedrijven in de dienstverlening.
Grotere mkb-bedrijven (>100 medewerkers) schatten risico’s en gevolgen hoger in dan kleinere (<30 medewerkers). Bij de top-3 risico’s zijn die verschillen ook nog eens het grootst. Arbeidsmarkt: 74% versus 51%, cybercrime: 65% versus 43% en inflatie: 65% versus 49%.
Hetzelfde verband tussen belang van de risico’s en omvang van bedrijven zien we ook terug in de verwachte impact: de grotere mkb-bedrijven zien meer impact van de risico’s dan de kleinere bedrijven.
Maatregelen
Driekwart van de MKB’ers neemt maatregelen om de risico’s te verminderen: 27% wil de impact verkleinen en 20% wil de risico’s verminderen. Nog eens 20% draagt het risico over op een andere partij.
De impact verkleinen gebeurt het vaakst als het gaat om kostenstijgingen (inflatie) en schaarste op de arbeidsmarkt. De kans verkleinen wordt het vaakst genoemd bij cyberrisico’s.
Daar staat tegenover een groep van ongeveer 24% van de mkb’ers die bewust geen maatregelen neemt.
Ondernemers versus managers
Een opvallende bevinding is dat MKB-ondernemers vaker bewust geen maatregelen nemen dan de managers in het MKB in loondienst. Een voorbeeld is het inflatierisico: 40% van de ondernemers neemt tegen dit risico géén maatregelen, tegenover 22% van de managers in loondienst. Hetzelfde zien we voor cyberrisico’s (55% tegenover 36%) en schaarste van grondstoffen (43% versus 23%). Er is hierbij ook een samenhang met omvang: grotere mkb-bedrijven nemen vaker en meer maatregelen dan kleinere.
Advies inwinnen
Slechts een kleine groep van de bedrijven (10%) wint regelmatig advies in; 31% doet dat nooit. De verwachtingen van mkb’ers ten aanzien van advies liggen vooral op het gebied van risicomanagement en bedrijfscontinuïteit bij crisissituaties. De verwachtingen zijn voor grotere en kleinere bedrijven gelijk. Voor verminderen van de financiële risico’s wordt het vaakst de accountant ingeroepen en voor de veiligheidsrisico’s het meest de verzekeringsadviseur.
Aanbevelingen
1. Risicobewustzijn en risicomanagement moeten versterkt worden in het mkb, aldus de monitor. MKB-bedrijven zien de risico’s over het algemeen wel, en ze schatten de risico’s op de bedrijfscontinuïteit en winstgevendheid weliswaar in, maar er is een groep die deze risico’s niet belangrijk vindt en ook geen maatregelen neemt. Deze groep loopt hiermee onnodig hoge risico’s.
2. MKB-bedrijven hebben behoefte aan advies over praktijkgericht en effectief risicomanagement: welke maatregelen kunnen ze nemen, welke risico’s kunnen ze overdragen en welke oorzaken met kansen op het ontstaan van risico’s kunnen ze verkleinen? Dat geldt zeker voor de specifieke risico’s op het gebied van cyber, arbeidsmarkt en grondstoffen.
3. MKB’ers vinden weliswaar de weg naar financiële adviseurs, maar ondersteuning bij het opzetten van een passende vorm van risicomanagement is noodzakelijk.
Bron: Avéro Achmea
