Risico’s op rendementen en langer leven liggen bij de deelnemers die zelf vrijwel niets hebben te kiezen. Dat zullen ze op den duur niet aanvaarden.
Het nieuwe pensioencontract waar pensioenfondsen, verzekeraars en overheid veel van verwachten is op de lange termijn niet houdbaar. Kern van de nieuwe aanpak is immers dat risico’s op tegenvallende rendementen en langer leven meer en expliciet bij de deelnemers worden gelegd, maar tegelijkertijd hebben deze deelnemers zelf vrijwel niets te kiezen. Dat zullen ze op den duur niet meer aanvaarden en daarom is dit gebrek aan zeggenschap een achilleshiel van formaat.
Dit betoogde algemeen directeur Richard Weurding van het Verbond van Verzekeraars tijdens het congres ‘Pensioen Actualiteiten’ in het Mercure Hotel te Amsterdam.
“Het nieuwe pensioencontract is beter bestand tegen de gure wind, kan schokken beter absorberen, stabiliseert de premies en heeft nog meer belangrijke voordelen. Maar we zullen moeten onderkennen dat het nieuwe pensioencontract een achilleshiel van formaat heeft omdat het de risico’s bij de klant legt terwijl die daar hoegenaamd niets over te zeggen heeft. Op den duur zullen nog maar heel weinig mensen dat willen accepteren. Het is een ijzeren wet: hoe meer risico’s, hoe meer keuzemogelijkheden geboden moeten worden”, aldus Weurding. “Het is de hoogste tijd dat we in de schoenen van de pensioendeelnemer gaan staan en ons echt verdiepen in wat hij wil. Is hij nog wel akkoord met onze aanpak, met ons ooit zo geroemde pensioenstelsel, of wil hij liever iets geheel anders?
En als die klant iets anders zou willen, kunnen wij dat dan naast ons neerleggen omdat we het beter menen te weten?”
“Los daarvan is er een aantal factoren dat knaagt aan ons stelsel:
- Een verder stijgende levensverwachting en solidariteit tussen generaties die onder druk staat.
- De verhoging van de AOW-leeftijd.
- Steeds meer pensioencontracten die zijn gericht op premiestabilisatie en niet op uitkeringszekerheid.
- Een lage, lange rente en lage beleggingsrendementen. waardoor zekerheid duurder wordt.
- De vermindering van fiscaal gefaciliteerde vermogens- of pensioenopbouw. Anders gezegd: de aanval van Rutte 2 op het Witteveenkader. Hierdoor wordt volgens mij een belangrijke hoeksteen uit ons pensioensysteem getrokken waardoor het bereiken van een goed pensioen vrijwel onmogelijk wordt.
- Minder ontslagbescherming en meer baanwisselingen. En steeds meer werknemers worden zzp’er.
- Meer werknemers blijken bewust onbekwaam op het gebied van pensioen.
De uitkomst van dit alles is dat het vertrouwen van de klant erodeert terwijl tegelijkertijd de onzekerheid alleen maar groeit.”
Pensioenuitvoerders ontwikkelen vrij complexe en diverse regelingen, die aan deelnemers niet meer goed zijn uit te leggen, aldus Weurding. Hij bepleit daarom een fundamentele discussie over de toekomst van het stelsel, waarbij een van de uitgangspunten moet zijn dat de pensioendeelnemer meer te vertellen krijgt.
“De klant heeft op dit moment eigenlijk hoegenaamd geen rol. We zijn op een punt gekomen dat we ook op pensioengebied het primaat aan de klant moeten geven.”
Het Verbond heeft het bureau TNS NIPO gevraagd onderzoek te doen naar wat een klant van een pensioenregeling verwacht, wat hij daar voor over heeft en in welke mate hij daar zelf iets over te zeggen wil hebben. De resultaten hoopt het Verbond voor september te kunnen publiceren.
Het zou wat het Verbond betreft de basis kunnen vormen van een fundamentele visie op de toekomst van het pensioenstelsel.