PensioenLab: jongleren in de polder

In politiek en media “botsen” de generaties. Halve of betwistbare waarheden worden vergroot. Oud en jong lijken tegenover elkaar te staan.

Jongeren voelen zich op voorhand op achterstand staan. In 2020 is de helft van het electoraat ouder dan vijftig jaar. Daarom willen CNV Jongeren, FNV Jong en de MHP-jongeren samen de inspraak van jongeren in de pensioenwereld vergroten.

Ze doen dit in het PensioenLab. Deze denktank buigt zich over de ‘hersenkrakers’ uit de pensioenwereld en draagt oplossingen aan voor actuele vraagstukken. Op 13 februari presenteerden vijf teams van het PensioenLab bij Achmea in Zeist hun oplossingen voor vraagstukken op het gebied van de solidariteit, keuzevrijheid van deelnemers, duurzaamheid, governance en pensioencommunicatie.

Solidariteit in 2013

Om de kern van de solidariteit niet te verliezen, willen de jongeren de doorsneepremie behouden. Aanpassen van de doorsneepremie zou de verplichtstelling aantasten, en dat willen de jongeren niet. Ook omdat loslaten van de doorsneepremie oudere werknemers duur maakt. De doorsnee-opbouw daarentegen willen zij anders. Zij willen het pensioen van de deelnemers opbouwen met de betaalde premie. Jongeren bouwen zo meer pensioen op dan ouderen. Solidariteit anno 2013 betekent, aldus de denktank, dat iedereen een eerlijke opbouw heeft, dat iedereen verplicht pensioen opbouwt en dat je waar krijgt voor je eigen ingelegde premie. Dit is volgens de jongeren goed voor solidariteit tussen jong/oud, laag/hoog opgeleid (zware beroepen beginnen veelal eerder met werken, hoogopgeleid later) en hoog versus laag inkomen en ZZP’er.

Verplicht pensioen voor ZZP’er

Veel mensen worden rond hun 40ste ZZP’er, maar ook steeds meer jonge mensen beginnen als ZZP’er. Deze jongeren zijn net zo weinig bezig met hun pensioen als gewone werknemers. Daarom vinden de jongeren het belangrijk dat deze zelfstandigen, net als gewone werknemers, verplicht meedoen met de pensioenregeling die in de onderneming of sector van toepassing is. Dit voorkomt concurrentie op de arbeidsvoorwaarde pensioen en zorgt er voor dat bij werkloosheid het pensioenvermogen intact blijft. Tegelijk moeten ZZP’ers uit het pensioenfonds kunnen stappen. Het fonds moet hen dan voorlichten over de gevolgen van deze keuze.

Keuzevrijheid

Een pensioenplicht voor alle werknemers. Dat willen de jongeren voor het tweede pijler pensioen. De jongeren vinden een vrije keuze ongewenst omdat de werknemer misschien niet voldoende kennis heeft om deze keuzes te kunnen maken.

Daarbij adviseert het Lab voor de tweede pijler deelnemers binnen een DC regeling zelf te laten bepalen wat hun gewenste pensioen is, hun minimale pensioen en hun gewenste pensioenleeftijd. Met deze variabelen en de inleg, wordt dan bepaald hoeveel rendement er behaald dient te worden en welke risicovoorkeur daarbij past.

Omdat overstappen van het huidige systeem naar een totaal nieuw systeem ingewikkeld is, kiezen de jongeren er voor om bij het bestaande systeem te blijven. Jongeren zeiden nog geen tijd te hebben gehad om zich te verdiepen in de precieze consequenties van DB en DC. Dat willen ze de komende tijd nader uitwerken.

Aan het stuur

Ook over de vraag wie er over het pensioengeld moeten beslissen, hebben de jongeren ideeën. Hun advies is over te stappen op het coöperatief model. Daarbij worden bestuurders democratisch gekozen. Dit kan de betrokkenheid van deelnemers vergroten en belanghebbenden meer directe rechten geven. Het idee is dat deelnemers meer directe zeggenschap krijgen door het kiezen van een deelnemersbestuur. Dat bestuur kiest dan een pensioenfondsbestuur.

Communiceren over pensioen

Van technische les naar dialoog over je leven en de gebeurtenissen die daarin plaatsvinden. Dat is volgens jongeren nu de uitdaging voor pensioencommunicatie. Het PensioenLab bedacht daarvoor richtlijnen (de 6 B´s): Bewust zijn, Belevenissen, Betrokkenheid, Bedrijf, Beeldvorming en Begrijpelijke taal. Belangrijke reden voor de jongeren om meer keuzevrijheid binnen de tweede pijler te brengen is dat het de betrokkenheid bij pensioen vergroot. Andere ideeën: laat werkgevers meer over pensioen adviseren, maak een pensioenspel ‘pensionville’, schrijf het UPO voor jongeren in hun eigen taal.

Syntrus Achmea bood graag als gastheer de ruimte voor deze dialoog, letterlijk en figuurlijk. Het benutten van het potentieel aan kennis, ideeën en invalshoeken kan immers alleen als alle betrokkenen nieuwsgierig zijn naar elkaars beweegredenen, gedachten, wensen en geschiedenis en luisteren naar elkaars argumenten. Generaties hoeven dan niet te botsen maar voegen iets toe aan, in dit geval, de wereld van het pensioen.

Dit is een deel van het artikel van Alie Leeuwestein,

beleidsadviseur Kennis & Opinie Syntrus Achmea.

Lees hier het volledige verslag

GEEN REACTIES