Deense sociale partners komen een premieniveau overeen dat voor iedereen geldt. Dan zoekt de werkgever een uitvoerder in de commerciële markt.
Jaarlijks doet Mercer in samenwerking met het Australian Center of Financial Studies onderzoek naar de kwaliteit en opbouw van pensioenstelsels in de wereld. Dit gebeurt aan de hand van de Melbourne Mercer Global Pension Index en hiervoor wordt gebruik gemaakt van drie perspectieven, namelijk adequacy (komt er voldoende uit), sustainability (is het op lange termijn houdbaar) en integrity (wordt er zorgvuldig en eerlijk gehandeld) van het stelsel.
In 2012 kwam Denemarken als beste uit de bus, schrijft Tim Burggraaf, Principal bij Mercer in Pensioen Bestuur & Management en stootte daarmee Nederland van de troon. Waarbij aangetekend moet worden dat Denemarken voor het eerst aan het onderzoek deelnam. Zou dat land dat eerder gedaan hebben dan had Nederland waarschijnlijk nooit ‘het beste pensioensysteem ter wereld’ gehad, denkt Burggraaf. “Misschien hebben we nooit het beste stelsel gehad, maar hebben we gewonnen omdat de echte kampioen niet meedeed.”
Denemarken werd eerste met een A-status en dat heeft Nederland nooit bereikt. Wij bleven drie jaar op rij in het B-segment steken. Burggraaf: “Om die hoogste status te halen is het nodig om een index-score te hebben van meer dan 80. Dit geldt voor de uiteindelijke index, maar dus ook voor de drie deelindices. Nederland lukte dit bij twee van de drie niet (adequaatheid: 77,0 en houdbaarheid: 73,0). Denemarken lukte dit bij slechts één van de drie niet (adequaatheid: 78,1). Daarmee was de strijd beslecht. Wat Nederland vooral genekt heeft is de lage score op de houdbaarheid.”
Houdbaarheid
“Wat Nederland vooral genekt heeft is de lage score op de houdbaarheid. Niet verrassend, want de houdbaarheid van het stelstel staat in Nederland al vele jaren ter discussie. Je kunt zaken prima regelen (Nederland scoort extreem hoog op integrity: 90,3) en bovendien veel beloven, maar de vraag is of dat lange termijn wel houdbaar is. Een belangrijk onderdeel is uiteraard ook de houdbaarheid op de lange termijn van het model van doorsneepremies (en dus van verplichtgestelde pensioenfondsen). Dat staat los van de discussie of het hebben van een verplichtstelling juist een goede zaak is of niet.
Precies op de houdbaarheidsas scoorde Denemarken erg hoog (subindex 86,0) en dat heeft alles te maken met de wijze waarop de pensioenen in de tweede pijler zijn vormgegeven. Net als Nederland is er sprake van een basispensioen. Daarboven komen werkgevers, werknemers en bonden een premieniveau overeen dat voor iedereen geldt. Vervolgens zoekt de werkgever daar een uitvoerder bij in de commerciële markt. Er is een directe volledig transparante link tussen de premie en het pensioen per deelnemer en daarmee wordt de toekomstige houdbaarheid optimaal gewaarborgd. De intergenerationele discussies die in Nederland gevoerd worden (wie betaalt nu voor wie) en die de houdbaarheid van ons stelsel bedreigen, zijn om die reden in Denemarken niet aan de orde.”
Varken
“Nederland gaat, net als de rest van de wereld, ook over op beschikbare premie”, vat Burggraaf het pensioenakkoord samen. “Gezien onze culturele achtergrond zal er vooral in het begin zeker behoefte/ruimte zijn voor collectieve elementen zoals het reële kader of annuïtaire beschikbare premieregelingen. Neemt niet weg dat iemand met de beste wil van de wereld dergelijke regelingen niet meer kan aanduiden als defined benefit. Koortsachtig zoekt de markt naar een alternatieve naam, defined ambition wellicht? CDC-regelingen? Sorry hoor, maar het ziet er uit als een varken, het klinkt als een varken en het ruikt naar een varken. Laten we daar in Nederland nou eens niet zo krampachtig over doen. Hoe moeilijker we er over doen, hoe langer het duurt. Of erger nog, hoe meer iedereen in de verdediging schiet, hoe minder er gebeurt en hoe slechter het gaat met de houdbaarheid. Tijd om te veranderen en de koppositie op de Denen te veroveren!”
Het hele artikel is te lezen op de website van Pensioen Bestuur & Management (http://www.pensioenbestuurenmanagement.nl)