De financiële situatie van Nederlandse huishoudens is het afgelopen jaar verslechterd. Zo’n 84% geeft aan last te hebben gehad van kostenstijgingen als gevolg van de energiecrisis en de inflatie; 6 op de 10 Nederlanders zijn nu ‘financieel ongezond’ of ‘kwetsbaar’. Een jaar geleden was dat nog de helft. Jongeren hebben het zwaarder dan ouderen en huurders zijn kwetsbaarder dan huiseigenaren.
Dit blijkt uit onderzoek van Deloitte in samenwerking met het NIBUD en de Universiteit Leiden, onder 5000 huishoudens. De ingrijpende economische en maatschappelijke gebeurtenissen van het afgelopen jaar hebben impact gehad op de financiële gezondheid van Nederlandse huishoudens, zien de onderzoekers.
Ongelijk verdeeld
In het rapport worden vier financiële gezondheidsniveaus onderscheiden, afhankelijk van de scores die respondenten behaalden: financieel gezond, financieel toereikend, financieel kwetsbaar en financieel ongezond. In 2021 waren huishoudens nog redelijk gelijk verdeeld over deze vier niveaus; de grootste groep (27%) was toen ‘financieel gezond’. Dit jaar steken de ‘financieel kwetsbare’ én de ‘financieel ongezonde’ huishoudens er beide met 30% bovenuit.
Enkele resultaten:
- 46% van de huishoudens ervaart problemen bij het betalen van rekeningen. Bijna 1 op de 5 Nederlandse huishoudens had het afgelopen jaar moeite met het betalen van de noodzakelijke kosten voor levensonderhoud.
- De leeftijdsgroep 18 tot 25 jaar is bovengemiddeld hard geraakt. Was in 2021 nog 30% van deze groep financieel ongezond, in 2022 steeg dat percentage naar 45%. Zij hebben kenmerken die hen meer financieel kwetsbaar maken. Zo zijn jongeren meer dan gemiddeld gefocust op de korte termijn.
- Er zijn nog steeds grote verschillen tussen mannen en vrouwen als het aankomt op financiële gezondheid. Maar liefst 65% van de vrouwen valt in het gezondheidsniveau kwetsbaar of ongezond, versus 55% van de mannen. In beide gevallen is dit een toename van ruim 10% ten opzichte van de vorige editie van het onderzoek.
- De onzekerheid neemt toe. Bijna 1 op de 4 huishoudens is (zeer) onzeker over het kunnen doen van grotere uitgaven (tegen ruim 1 op de 6 in 2021). Aanzienlijk minder huishoudens zijn er zeker van dat zij hun hypotheek op tijd kunnen aflossen (66% in 2021 t.o.v. 44% in 2022).
- Er bestaat op dit moment een forse kloof tussen huurders en huiseigenaren als het gaat om hun financiële gezondheid. De helft van de huurders is ‘financieel ongezond’, hoewel dit niet direct aan het huren zelf ligt. Huurders bestaan voor een aanzienlijk deel uit mensen die relatief kwetsbaar zijn voor financiële problemen.
Aanbevelingen
De onderzoekers doen aanbevelingen voor verbeteren van de financiële positie van huishoudens. Waaronder: meer samenwerking binnen het financiële ‘ecosysteem’. Zo hebben Deloitte, ING en SchuldenlabNL de handen ineen geslagen met de lancering van de NCFG (Nationale Coalitie Financiële Gezondheid), een brede coalitie van werkgevers om financiële problemen en schulden op de werkvloer aan te pakken.
Daarnaast moet er meer voorlichting komen over financiële basiskennis en vaardigheden, te beginnen op de basisschool. Ten slotte is het belangrijk meer nadruk te leggen op preventie, dus het structureel vergroten van de (zelf)redzaamheid van Nederlandse huishoudens.
Bron: Deloitte
