De vraag naar bedrijfskrediet steeg in de tweede helft van 2021. Dat is voor het eerst sinds het derde kwartaal van 2020. DNB ziet hierin tekenen van economisch herstel sinds de coronapandemie. Ook de Nederlandse Vereniging van Banken NVB is optimistisch.
De stijgende behoefte aan bedrijfskrediet wordt gemeld door een deel van de Nederlandse banken in de meest recente editie (peildatum 1 januari 2022) van de Bank Lending Survey (BLS). Dit is een kwartaalenquête waarin Nederlandse commerciële banken informatie geven over ontwikkelingen in de kredietverlening.
Aanschaf machines
Banken zien voor het eerst sinds het derde kwartaal van 2020 een toename van de kredietvraag, specifiek door het mkb. De stijgende vraag wordt gedreven door investeringen en werkkapitaal, zoals de aanschaf van machines voor productiedoeleinden met een levensduur van langer dan een jaar. Dergelijke aankopen (of het gebrek daaraan) zijn een belangrijke indicator van verwachtingen over toekomstige productie. Eerder in 2020 en 2021 bracht de afname van zulke vaste investeringen de vraag naar bedrijfskrediet juist omlaag.
Dat deze investeringen toenamen in de tweede helft van 2021, duidt dus op economisch herstel. Wel wijst de NVB erop dat de data geen onderscheid maken naar sectoren. Het beeld bij ondernemers in sectoren die door maatregelen van de overheid ter bestrijding van de pandemie zijn getroffen, zoals horeca en cultuur, is nog niet per definitie positief.
Acceptatiecriteria
Banken hebben, net als een kwartaal eerder, hun acceptatiecriteria niet gewijzigd, zo blijkt ook uit de survey. Dit volgde na een periode waarin de banken hun criteria vier kwartalen achtereen per saldo verscherpt hebben. De stabilisatie komt vooral doordat de banken de invloed van risico’s rondom zowel de algemene economische vooruitzichten als de bedrijfsspecifieke kredietwaardigheid zagen afnemen in 2021. Dit is een ander signaal van economische opleving.
Vooruitkijkend naar het eerste kwartaal van 2022 verwacht geen van de banken haar acceptatiecriteria nog bij te stellen. Ook verwachten de banken dat de vraag naar bedrijfskrediet in het nu lopende kwartaal stabiel blijft.
Hypotheken
De vraag naar hypotheekleningen laat een ander beeld zien. Banken rapporteerden daarvan in de tweede helft van 2021 een daling. Die wordt met name veroorzaakt door de afnemende invloed van de lage rentestand en doordat de woningmarkt grotendeels op slot zit. Tijdens de pandemie bleef de vraag naar hypothecair krediet nog stijgen, tot en met het tweede kwartaal van 2021. Over het eerste kwartaal van 2022 verwacht één van de banken een afname van de vraag naar hypotheken.
Over de BLS
De Bank Lending Survey is een kwartaalenquête onder Europese banken waaraan ook zeven in Nederland gevestigde banken deelnemen. Het gaat om zowel de grootbanken als om enkele gespecialiseerde banken. Samen zijn ze goed voor ruim 80% van de financiële activa van de binnenlandse bancaire sector. Benadrukt wordt dat de antwoorden van banken in de enquête alleen de richting weerspiegelen en niet de exacte mate van de ontwikkelingen en verwachtingen.
Bron: DNB, NVB
