“Ik denk dat we uiteindelijk wel naar een individueel pensioenstelsel gaan, al ben ik er geen voorstander van”.
Gerry Dietvorst, hoogleraar Pensioenrecht en Pensioensystemen aan de Universiteit van Tilburg, kan er onmogelijk van beticht worden dat hij met een dergelijke uitspraak een stokpaardje berijdt. Eerder heeft Dietvorst zich altijd laten kennen als een voorstander van het collectieve systeem. En dat is nu eigenlijk nog niet anders getuige de toevoeging “al ben ik er geen voorstander van”. Zijn opmerking heeft weinig te maken met het uitdragen van een door hem gewenste ontwikkeling, maar alles met een scherpe analyse van de huidige realiteit.
Hij plaatst deze toekomstvisie op de website Volgens Nederland, een initiatief van Achmea, in de volgende context:
“De manier waarop de pensioenen nu worden gefinancierd zorgt voor een generationeel en sociaal conflict. Generationeel omdat de jongeren voor de ouderen betalen terwijl ze zelf waarschijnlijk nooit van het gespaarde geld gebruik kunnen maken. Tegen de tijd dat zij met pensioen gaan, is het geld op. Maar er zit ook een sociaal probleem onder: een schoonmaakster zit verplicht in hetzelfde pensioenfonds als haar baas. Zij zal waarschijnlijk eerder sterven dan hij maar desondanks moet zij aan zijn pensioen meebetalen. Het is ongewenste solidariteit. Ik denk dat we uiteindelijk wel naar een individueel pensioenstelsel gaan, al ben ik er geen voorstander van. Kan iedereen de risico’s dragen van beleggingen, rentestanden en levensverwachting? En is iedereen bereid zich hierin te verdiepen? Dat waag ik te betwijfelen.”
Laffe overheid
De cruciale vraag is, gaat Dietvorst verder, wat we doen met de opgebouwde rechten; hoe we het huidige gespaarde geld verdelen. “De overheid is hierin laf, want die maakt geen keuze. En de pensioenfondsen houden zich stil, want zij hebben geen belang bij verandering. Daar zitten op dit moment de ouderen nog aan de knoppen en voor hen is dit stelsel gunstig. Als 35+’er kun je momenteel niet veel doen om het tij voor jezelf te keren. Maar… nieuwe huizenbezitters worden nu wel verplicht om af te lossen. Dat betekent dat zij over 30 jaar schuldenvrij zijn, daardoor minder maandlasten hebben en dus minder pensioen nodig hebben.
En gelukkig is de discussie over pensioenen wel gaande; jongeren willen zelf aan de knoppen zitten.”
Ook Gommer teleurgesteld in de overheid
Op dezelfde website geeft ook pensioenadvocaat Theo Gommer in zijn blog aan teleurgesteld te zijn in de overheid. “Er is totaal geen visie. Omdat het pensioenstelsel te ingewikkeld is? Misschien wel. Maar dat is ook al een visie natuurlijk: dat het simpeler zou moeten. En zelfs dat hoor ik niet uit Den Haag.
Het gaat ook pijnlijk voorbij aan de dagelijkse praktijk. Mensen met een klein pensioentje die nu horen dat het nog minder wordt. Ze hadden destijds niets te kiezen, moesten verplicht meedoen in een pensioenfonds. Nu hebben ze ook maar te slikken dat het minder wordt. En het zal niet de laatste keer zijn dat gepensioneerden dit horen.”
Gommer trekt dezelfde conclusie als Dietvorst: “De mensen die aan de knoppen zitten, hebben geen belang bij veranderingen in het pensioenstelsel, want voor hen zijn de zaken nog goed geregeld. Zij kunnen de pensioenpotten opsouperen volgens de oude, goudgerande afspraken. Maar het is volgens mij onafwendbaar dat we naar een individueel pensioenstelsel gaan: zelf sparen, collectief beleggen. Het zal nog wel even duren, ik schat dat het omslagpunt rond 2020 zal liggen. Tegen die tijd zit de huidige generatie veertigers op het pluche en zijn de pensioenpotten ook echt leeg aan het raken. Dan zal het stelsel wel definitief worden omgegooid.”