In het Algemeen Overleg tussen de Tweede Kamer en minister Donner over het korten van pensioenen op 24 augustus 2010 bleek dat de Kamer niet tevreden is met een aantal wettelijke regels Regels, die zij zelf overigens mede heeft opgesteld.
De belangrijkste kritiek ging uit naar het hardvochtige karakter van de maatregel, het gebrek aan vooroverleg, de geheimhoudingsplicht en het toepassen van de marktrente voor het berekenen van de dekkingsgraad van de pensioenfondsen.
Veel Kamerleden vonden dat de minister met zijn kortingsbesluit als een olifant door de porseleinkast stampte. Hij had deze maatregel niet zo rigide moeten opleggen. Donner: "Er wordt hier de hele tijd gesproken over maatregelen die de pensioenfondsen worden opgelegd. Het gaat niet om maatregelen die worden opgelegd. Het gaat om plichten die uit de Pensioenwet voortvloeien." Vooroverleg was volgens Donner niet mogelijk: "Eerst moest het besluit genomen worden, want anders was er geen basis voor de Nederlandsche Bank om te communiceren met de fondsen."
Over toepassing van de rekenrente zei de minister: "Stellen dat het probleem wordt opgelost door maar uit te gaan van een andere rente, is hetzelfde als je kop in het zand steken en zeggen dat het geen zand is. Dan definieer je het probleem weg."
De Kamer behandelt het onderwerp plenair in de week van 6 september. Van belang is de uitspraak van Donner dat de discussie over het financieel toetsingskader en de rente zo snel mogelijk geagendeerd wordt. "Daarbij zal niet gewacht worden op een kabinetswissel, de agenda loopt gewoon door."
Hardvochtig besluit
De minister wees erop dat de Pensioenwet eind 2008 inhield dat een pensioenfonds dat, gegeven de situatie, niet binnen drie jaar weer op een minimale dekkingsgraad van 105% terug zou zijn, binnen één jaar maatregelen zou moeten nemen. "In die situatie waren er, vermoed ik, vele tientallen, zo niet nog meer pensioenfondsen geweest die hadden moeten korten.
In april 2009 heeft de discussie plaatsgevonden over het sociaal akkoord. In dat kader is er toen, mede in de vooronderstelling dat het ging om een uitzonderlijke situatie, afgesproken dat er met betrekking tot de eventuele maatregelen die per 1 augustus van dit jaar getroffen hadden moeten worden of per 1 januari van 2012 — dat is het eerstvolgende moment dat het aan de orde is — bij uitzondering extra uitstel zou zijn tot 1 april 2012.
Toen is ook aangegeven dat de vraag of dat extra uitstel verantwoord zou zijn, opnieuw zou worden overwogen in juli van dit jaar. Het gaat dus om fondsen waarvan al sinds april vorig jaar vaststaat dat hun situatie dusdanig is dat zij ook in vijf jaar tijd niet weer op een dekkingsgraad van 105% zouden komen."
Geheimhouding
"Vorig jaar is dit punt aan de orde geweest in de Kamer", aldus Donner. "De hele regeling is uit den treuren besproken. Op dat moment was de instelling van de hele Kamer – dit gold ook voor de koepels en de sociale partners – als volgt: laten wij vooral geen onrust en zorg scheppen met het beeld dat er pensioenfondsen zijn die in moeilijkheden verkeren. Dat was ook de reden voor het extra uitstel, om dit probleem te vermijden. Men ging ervan uit: dat zou nu onterecht zijn, want de situatie verbetert zich. In de Kamer is dan ook op geen moment de suggestie gedaan om te komen met een lijst van 340 pensioenfondsen die op dat moment een herstelplan moesten indienen omdat ze niet meer voldeden aan de wettelijke dekkingsgraad. Niemand heeft gezegd: laten wij die lijst eens publiceren."
Marktrente
De marktrente is een praktisch gehanteerde rente, benadrukte Donner, bijvoorbeeld in een situatie dat een pensioenfonds wordt geliquideerd. "Dat is geen uitzondering. Het komt enkele tientallen keren per jaar voor dat de verplichtingen van een pensioenfonds overgaan naar een verzekeraar. Op dat moment wordt afgerekend op basis van deze rekenrente. Zou dat niet het geval zijn en zou men met een hogere ruimte gaan rekenen, dan zou er bij iedere overdracht moeten worden gekort, want de verzekeraar zal geen risico’s gaan overnemen. Het is dus niet zomaar een boekhoudkundige regel, het is een rente die moet worden gehanteerd."
En:
"Stellen dat het probleem wordt opgelost door maar uit te gaan van een andere rente, is hetzelfde als je kop in het zand steken en zeggen dat het geen zand is. Dan definieer je het probleem weg. Wij kunnen iedere keer nog een risico erbij nemen, maar uiteindelijk zijn wij dan op drijfzand aan het bouwen en dat moet voorkomen worden. Uiteraard kun je problemen wegdefiniëren en denken dat het wel weer beter zal gaan. Dat hebben we vorig jaar gedacht, maar dat blijkt niet zo te zijn."