In 2012 de laagste groei van hypothecaire kredietverlening in 20 jaar; de omvang van nieuwe woningkredieten halveerde bijna in een jaar.
De beperkte kredietverlening is deels terug te voeren op de verminderde vraag naar krediet als gevolg van de crisis, schrijft DNB aan minister Dijsselbloem. De toezichtouder noemt ook de nieuwe LTI-norm en de verplichte aflossing, maar: “een meer structurele factor is het zogenoemde financieringsgat van banken. Doordat de aangetrokken deposito’s ontoereikend zijn voor de financiering van hypothecair krediet, moeten Nederlandse banken een relatief groot beroep doen op de openbare kapitaalmarkt. Deze financieringsbron is ten tijde van oplaaiende marktonrust niet of alleen tegen relatief hoge tarieven beschikbaar. Meer in het algemeen wordt de concentratie van hypotheken op bankbalansen te groot geacht. Tegen deze achtergrond beperken banken hun nieuwe productie van hypotheken, meestal door hogere hypotheekrente te vragen.”
Een 1 procentpunt hogere hypotheekrente leidt op middellange termijn tot circa 6% minder kredietverlening, berekende DNB.
Zakelijke kredietverlening
Ook de groei van de kredietverlening aan niet-financiële bedrijven is sinds de kredietcrisis in 2008 sterk afgenomen, tot circa 2% in 2012. Dit ligt ruim onder het gemiddelde van 7% over de afgelopen 20 jaar. De totale omvang van nieuwe bedrijfskredieten is in 2012 teruggelopen tot 7 miljard euro tegen 12 miljard in 2011.
Uit onderzoek van DNB blijkt dat het strengere kredietbeleid van banken de groei van zakelijke leningen momenteel met 2 tot 4 procentpunt drukt. “Dit aanbodeffect komt bovenop het effect van de afgenomen kredietvraag.”
Bankenbelasting
Als er een bankenbelasting komt (600 miljoen per jaar) en deze wordt doorberekend in de leenrentes kan dat tot een kredietafname leiden van maximaal 20 miljard euro per jaar, berekent DNB in het zwartste scenario. De eenmalige resolutieheffing (netto 500 miljoen euro) leidt tot een maximale beperking van het kredietaanbod van 16,5 miljard euro.
De bufferversterking die Basel II voorschrijft kan door de banken bijna volledig worden gerealiseerd door middel van winstinhouding. Zij verwachten dat te kunnen combineren met een bescheiden positieve groei van de kredietverlening. “Beleidsmaatregelen die de winstgevendheid van het bankwezen verminderen, zullen het bufferherstel dan ook vertragen en de ruimte voor nieuwe kredietverlening beperken”, is dan ook de conclusie van DNB.
