Door hun huidige praktijk te toetsen aan de leidraad kunnen kredietverstrekkers opmaken of zij het klantbelang centraal stellen bij de processen van betalingsachterstanden.
De afgelopen jaren het aantal betalingsproblemen bij hypotheken flink gestegen. Uit cijfers van het BKR blijkt dat ruim 77.000 huiseigenaren problemen hebben met de betaling van hun hypotheeklasten. Dit zijn huiseigenaren met een betalingsachterstand van meer dan vier maanden. In 2012 hebben 3.549 huishoudens een beroep gedaan op het Waarborgfonds Eigen Woning (uitvoerder van de NHG). In 2011 waren dit er nog 2.004. Ook uit onderzoek van de AFM en DNB onder 14 kredietverstrekkers blijkt dat het aantal “gedwongen verkopen” de laatste jaren snel stijgt. In 2008 waren er 2.359 onderhandse en executieverkopen. In 2011 was dit aantal bijna verdubbeld naar 5.470. Daarbij moet bedacht worden dat dit het sluitstuk van een intensief traject betreft waarin kredietverstrekkers en huiseigenaren naar oplossingen zoeken.
De groei van het aantal betalingsachterstanden is voor de AFM een belangrijke aanleiding geweest om in 2012 een marktbreed, verkennend onderzoek uit te voeren naar de manier waarop hypotheekaanbieders omgaan met betalingsachterstanden van klanten. Daaruit komt naar voren dat aanbieders werken aan een betere aanpak van betalingsachterstanden bij hypotheken. Ook geven ze aan meer aandacht te willen besteden aan het belang van de klant.
De AFM is tevreden dat aanbieders stappen hebben gezet bij het aanpakken van betalingsachterstanden. Wel constateert de toezichthouder dat ze nog verdere maatregelen kunnen nemen om het klantbelang meer centraal te stellen. Dit is belangrijk, omdat het aantal huishoudens met betalingsproblemen sterk is gestegen. Dit betekent dat aanbieders hun bedrijfsvoering op orde moeten hebben om enerzijds betalingsproblemen zoveel mogelijk te voorkomen en anderzijds zorg te dragen voor een adequate aanpak om met huishoudens in de problemen te werken aan een passende oplossing.
Het verkennende onderzoek is uitgevoerd onder veertien hypotheekaanbieders. De AFM heeft deze aanbieders gevraagd welke preventieve maatregelen zij treffen en hoe zij met betalingsproblemen van klanten omgaan. De toezichthouder heeft niet zelf onderzoek gedaan naar individuele dossiers van klanten met betalingsachterstanden. Haar oordeel is gebaseerd op de beantwoording van de gestelde vragen.
Uit het onderzoek komt naar voren dat hypotheekaanbieders zich er terdege van bewust zijn dat het aantal klanten met betalingsproblemen bij hypotheken groeit in deze economisch moeilijke tijd. Juist bij een groeiend probleem wordt preventie belangrijker.
De AFM heeft met een aantal kredietverstrekkers gesproken over de opzet van preventie en het (bijzonder) beheer van betalingsachterstanden. Tijdens deze onderzoeken heeft de AFM een aantal good practices bij de kredietverstrekkers waargenomen. Deze good practices zijn uitgewerkt in de leidraad Betalingsachterstanden bij hypotheken. Door hun huidige praktijk te toetsen aan de leidraad kunnen kredietverstrekkers opmaken of zij het klantbelang centraal stellen bij de processen van betalingsachterstanden.
Het doel van deze leidraad is om het centraal stellen van het klantbelang rond betalingsachterstanden bij hypotheken te bevorderen.
Het proces rondom betalingsachterstanden wordt besproken aan de hand van de volgende stappen:
1. Beheer van de hypotheekportefeuille en beleid
2. Preventief beheer
3. Achterstandsbeheer
4. Bijzonder Beheer
5. Beheer restschuld
