De Nederlandsche Bank heeft berekend dat in het voorstel de eigen woning voor de belasting te verplaatsen van box 1 naar box 3, de gevolgen voor het inkomen van woningbezitters gemiddeld zeer beperkt zijn. DNB beweert zelfs dat het grootste gedeelte van de Nederlandse huishoudens er licht op vooruit zal gaan. Dit zou komen door de verlaging van belastingtarieven op inkomen. De vraag is echter of wel met alle factoren rekening gehouden wordt.
De vier aandachtspunten volgens DNB
In een eerder artikel schreef DNB over mogelijke oplossingen om de vastgelopen woningmarkt vlot te trekken. Volgens DNB is het huidige woningmarktbeleid mede de oorzaak van de problemen op de woningmarkt. Startersleningen en het afschaffen van de overdrachtsbelasting voor starters vergroten de bestedingsruimte voor kopers en leiden daarmee tot hogere prijzen en hypotheekschulden. DNB pleit er daarom voor de bestedingsruimte niet verder te vergroten.
De tweede wens van DNB is om de fiscale voordelen voor eigenwoningbezit geleidelijk af te bouwen. Dat kopers (vrijwel) belastingvrij vermogen kunnen opbouwen in de eigen woning en daarnaast nog hypotheekrenteaftrek ontvangen, zorgt volgens DNB voor een grotere vraag naar koopwoningen en voor een groot financieel nadeel voor huurders. Daarom stelt DNB voor de eigen woning te verplaatsen van box 1 naar box 3, zodat er zowel vermogensbelasting over de woning betaald moet gaan worden als de hypotheekrenteaftrek vervalt.
Ten derde wil de DNB dat de schenkingsvrijstelling van een ton voor de aankoop of verbouwing van de eigen woning of het aflossen van de hypotheekschuld, wordt afgeschaft. Als laatste vindt DNB dat er meer woningen gebouwd moeten worden.
Impact verplaatsing woning naar box 3
DNB heeft een aantal voorbeeldscenario’s doorgerekend. Hoe deze eruitzien, wordt niet vermeld. DNB is optimistisch over de uitkomsten: “Als de eigen woning in geleidelijke stapjes verhuist naar box 3, zijn de gevolgen voor het inkomen van woningbezitters gemiddeld zeer beperkt. Sterker nog, het grootste gedeelte van de Nederlandse huishoudens gaat er licht op vooruit. Dit komt doordat de overheid de extra belastinginkomsten teruggeeft, onder andere via een verlaging van de belasting op inkomen. Dit geldt ook voor AOW’ers. Wat de precieze gevolgen voor u zijn, ligt aan uw eigen situatie.”
Die laatste zin doet het hem. Hoe zit het bijvoorbeeld met mensen die hun woning volledig hebben afgelost en daardoor genoegen hebben kunnen nemen met een laag inkomen? Deze mensen worden aan de ene kant maximaal extra belast terwijl ze aan de andere kant minimaal belastingvoordeel krijgen. DNB zegt hierover: “Het is natuurlijk niet de bedoeling dat bepaalde groepen hierdoor zwaar worden getroffen. In onze voorbeeldberekeningen levert een kleine groep gemiddeld meer dan 1,5% koopkracht in. Als de politiek besluit de eigen woning in box 3 te gaan belasten, dan kan zij groepen die hier veel last van hebben compenseren.”
DNB richt zich met de voorgestelde maatregelen voornamelijk op de starters, terwijl het juist de huidige woningeigenaren zijn, die hun woning al langere tijd hebben, niets hebben gedaan om de prijzen op te drijven en keurig afgelost hebben, die de rekening lijken te gaan betalen.
Fiscaal gelijke behandeling kopers en huurders
Het principe om kopers en huurders fiscaal gelijk te behandelen, klinkt eerlijk. Er worden echter nog een paar dingen vergeten. Hoe zit het bijvoorbeeld met de overdrachtsbelasting? DNB noemt het afschaffen van de overdrachtsbelasting voor starters onwenselijk dus blijkbaar is het de bedoeling dat deze in stand blijft. Dit is echter in strijd met de gewenste fiscaal gelijke behandeling van kopers en huurders. De overdrachtsbelasting is een groot fiscaal nadeel voor de koper. Deze zou dus afgeschaft moeten worden om het op alle punten gelijk te trekken. En hoe zit het met het kopen of huren van andere zaken? Iemand die een dure auto koopt, hoeft ook geen vermogensbelasting te betalen over de waarde van die auto. Ondertussen heeft zijn collega, die dezelfde auto least, het geld nog wel op de bank staan en hij betaalt daar wel belasting over.
Een tweede tegenstrijdigheid zit hem in het huidige beleid van de overheid. De hypotheekrenteaftrek wordt geleidelijk afgeschaft om het aflossen te stimuleren en zo de hypotheekschuld te beperken. Het voorstel van DNB gaat hier recht tegenin. Bij het belasten van de overwaarde van de woning lijkt het juist gunstiger een zo hoog mogelijke hypotheek te hebben. Dus ga je dan extra aflossen of toch maar die verre reis maken?
De politiek is aan zet
Het is nu aan de overheid om te beslissen wat ze met dit advies van DNB gaan doen. Laten we hopen dat de politici hun verstand gebruiken en geen overhaaste beslissingen nemen, maar wel snel voor duidelijkheid zorgen. De woningmarkt zal er niet bij gebaat zijn als niemand meer een huis durft te kopen of durft te investeren in onderhoud en verduurzaming omdat de financiële toekomst te onduidelijk is.
Bron: DNB
