Minister schaft bedrijfsvoeringsmodel af. Of toch niet? Of alleen een beetje dan?
Het bedrijfsvoeringsmodel is niet goed te toetsen, zo heeft de minister van Financiën van de AFM begrepen. En dus schaft hij het maar af. Of toch niet? Of alleen een beetje dan? Snapt u het nog? Ik niet.
De Wft is een open-norm-wet. Een wet die moet leiden tot integere, transparante en begrijpelijke financiële dienstverlening. Die tegelijk financiële dienstverleners zo vrij mogelijk wil laten om dat doel te bereiken. Daarom kent de Wft zo veel open normen. In theorie dan natuurlijk.
Ook voor de vakbekwaamheid geldt zo’n open norm. Die zegt, samengevat, dat een financiële dienstverlener er voor moet zorgen dat zijn medewerkers aantoonbaar vakbekwaam zijn voor het werk dat ze doen. Met als enige uitzondering daarop: voor kleine financiële dienstverleners geldt ook een Wft-diplomaplicht. Voor alle andere medewerkers geldt: een diploma mag wel, maar hoeft niet. Vakbekwaam moet wel, maar dat mag volgens het bedrijfsvoeringsmodel.
Bij dat bedrijfsvoeringsmodel is er dus een relatie tussen functie en vakbekwaamheid: een medewerker die uitsluitend particuliere schadeverzekeringen doet, hoeft niet vakbekwaam te zijn in (pak weg) betalingsverkeer, spaarmogelijkheden, de rol van de Europese Centrale Bank, levensverzekeringen en consumptief krediet. En natuurlijk ook niet in zakelijke schadeverzekeringen.
Bij het diplomamodel is die relatie tussen vakbekwaamheid en functie er niet. Bij dat model moet diezelfde medewerker juist wel een hoop weten van zaken die hij nooit doet. Want hij moet het Basisdiploma hebben (betalingsverkeer, spaarmogelijkheden, de rol van de Europese Centrale Bank, levensverzekeringen en consumptief krediet) en het diploma Wft-Schadeverzekeringen (dat ook zakelijke schadeverzekeringen omvat). En van die onderwerpen waar hij niets mee doet, moet hij ook nog de PE doen en daar gaat hij dus ook elke 1,5 jaar in geëxamineerd worden. Zo heeft de minister bedacht.
Want de minister wil dat bedrijfsvoeringsmodel afschaffen, omdat controle volgens de AFM te duur of niet goed mogelijk is. Heeft de AFM dat dan al geprobeerd? Nee, zegt de AFM. Hoe weet de AFM dan dat het te duur is? Die vraag is nog niet beantwoord. Is het aannemelijk dat controle duurder is dan controle via een diplomamodel? Nee, ook niet. Niet als de AFM die controle goed inricht. Als de AFM zelf functiebeschrijvingen naast opleidingsprogramma’s gaat leggen: ja, dan wordt het duur. Maar de AFM kan ook tegen een financiële dienstverlener zeggen: ‘toon maar aan dat je het goed geregeld hebt.’ ‘Kom maar op met een door een betrouwbaar onafhankelijk instituut afgegeven verklaring dat de deskundigheid goed bij jou is geregeld’. Een soort ‘bedrijfsdiploma’ dus. (Zoiets als een accountantsverklaring, maar dan voor de vakbekwaamheid.) Dat is zelfs stukken voordeliger voor de AFM te controleren dan een diplomamodel, waarbij voor elke individuele medewerker moet worden nagegaan of hij de onoverzichtelijke brei van PE-certificaten goed heeft bijgehouden.
Maar is de minister ook consequent? Nee, ook dat niet. Weliswaar wil hij alle adviseurs verplichten tot het diplomamodel, maar voor alle andere medewerkers met klantcontacten wil hij het bedrijfsvoeringsmodel wel handhaven. Medewerkers in callcenters, productverkopers die ‘alleen maar informatie geven’, iedereen die producten beheert, muteert, uitvoert e.d.: zij mogen van de minister allemaal wel onder het bedrijfsvoeringsmodel blijven. Maar als dat nou echt te duur zou zijn om te controleren: wat is dan de zin daarvan? Een soort van ‘u moet wel vakbekwaam zijn, maar wij gaan het niet controleren’? Zou dat de slechteriken in de branche overtuigen? (Want voor de goede hoef je zoiets niet te regelen.)
Het lijkt mij een kwestie van kiezen. Het bedrijfsvoeringsmodel is te duur en dan moet je het helemaal niet doen. Of het bedrijfsvoeringsmodel is niet te duur, maar dan moet je het ook niet met dat argument afschaffen.
Dik van Velzen
Consultant bij NIBE-SVV en hoofdredacteur van de Beursbengel
