Nederlandse banken willen dat het in de toekomst mogelijk blijft om onder voorwaarden gebruik te maken van modelmatige taxaties bij aanvraag en wijziging van woninghypotheken. Dit zegt de Nederlandse Vereniging van Banken naar aanleiding van de berichtgeving over de nieuwe richtlijn van de Europese Bankenautoriteit (EBA). Volgens deze richtlijn mag er vanaf 1 juni 2021 geen gebruik meer worden gemaakt van modelmatige taxaties.
Bij iedere Nederlandse bank moet straks voor zowel een nieuwe hypotheek als voor een wijziging van een lopende hypotheek een traditioneel taxatierapport worden gemaakt. Voor de Nederlandse consument leidt dit tot hogere kosten en extra handelingen. Waar een consument nu in veel gevallen tegen geringe kosten, binnen een paar uur, een automatische en betrouwbare taxatiewaarde kan opvragen, komt er straks een extra processtap: een fysieke taxateur of een validatie door een bankmedewerker. Dit geldt ook voor bijvoorbeeld hypotheekwijzigingen voor een verbouwing, bij het oversluiten naar een lagere rente, of voor – maatschappelijk gewenste – financiering van verduurzaming of het omzetten van aflossingsvrije leningen.
Hoekstra: modelmatig waarderen moet kunnen
De nieuwe richtlijn druist ook in tegen het beleid van het kabinet. In februari liet minister Hoekstra van Financiën in een reactie op het consultatiedocument van de EBA weten dat “verantwoord gebruik van modelmatig waarderen zou moeten kunnen, mits het risico van een onjuiste waardebepaling wordt gemitigeerd door strikte vereisten.” Als belangrijkste voordelen van modelmatig taxeren noemt Hoekstra lagere kosten voor de consument, kortere doorlooptijd en onafhankelijkheid. Aan de strikte eisen wordt momenteel invulling gegeven door modelwaardering alleen toe te staan als de maximale hoogte van het hypothecair krediet ten opzichte van de waarde van de woning (loan-to-value) niet meer dan 90 procent bedraagt. Daarnaast moeten aanbieders van modeltaxaties gebruikmaken van modelmatige waarderingen die aan betrouwbare normen voldoen. Momenteel werkt namens het ministerie een werkgroep Modelmatige taxaties aan een kwaliteitsrichtlijn.
Oproep aan DNB
De NVB roept op haar site De Nederlandsche Bank op om gebruik te maken van de mogelijkheid om voor Nederland een uitzondering op de EBA-richtlijn te bedingen. “Net als toezichthouders vinden banken betrouwbare waarderingen van cruciaal belang. Modelmatige taxaties zijn hiervoor een goede invulling, vanwege de objectiviteit en onafhankelijkheid van deze modellen. Modelmatig taxeren onmogelijk maken strookt niet met de trend van digitalisering, en zet de Nederlandse taxatiemarkt een paar stappen terug in de tijd.
“Het is daarom van groot belang dat modelmatig taxeren expliciet wordt toegestaan in de regelgeving. Naar wij begrepen is het hiervoor noodzakelijk dat de Capital Requirements Regulation modelmatig taxeren niet alleen expliciet toestaat bij monitoring, maar ook bij aanvraag en wijziging van woninghypotheken. Wij zullen ons daar bij de eerst volgende herziening van de CRR hard voor maken.” In de tussentijd, zegt de NVB toe, zetten banken zich in voor een oplossing waarbij deels gebruikt kan worden blijven gemaakt van modelmatige taxatie “zodat de impact voor klanten zo klein mogelijk blijft”.
Marktverstoring
De Vereniging Eigen Huis heeft een soortgelijke oproep aan DNB gedaan. De VEH merkt bovendien op dat de Europese richtlijn marktverstorend werkt, omdat zij alleen van toepassing is op banken. Verzekeraars en regiepartijen mogen wel modelmatige waardebepalingen blijven accepteren.
