Adfiz is fel tegen de invoering van een ‘nieuwe open norm voor keuzebegeleiding’ voor pensioenuitvoerders, die wordt voorgesteld in het Wetsontwerp toekomst pensioenen. De norm zal pensioendeelnemers onvoldoende weerhouden van verkeerde beslissingen en raakt aan ‘Adviseren in de zin van de Wft’. Bovendien zal het speelveld in de pensioensector door deze keuzebegeleiding nog ongelijker worden dan het nu al is, zegt de brancheorganisatie in een reactie.
Momenteel loopt de consultatie ‘Wetsontwerp toekomst pensioenen’. Dit omvangrijke wetsontwerp omvat nieuw voor te stellen regels voor pensioenopbouw binnen de tweede pijler, gebaseerd op de uitwerking van het Pensioenakkoord. Een van de onderdelen is een nieuwe open norm voor keuzebegeleiding, die pensioenuitvoerders verplicht om een (digitale) keuzeomgeving in te richten om deelnemers in staat te stellen passende pensioenkeuzes te maken. Via deze keuzeomgeving moet een pensioenuitvoerder zich maximaal inspannen om een deelnemer zo goed mogelijk te begeleiden bij het maken van keuzes. Uitgangspunt is dat de keuze die de deelnemer maakt, past bij diens voorkeuren en financiële doelstelling of wensen. Met de introductie van de nieuwe norm wordt beoogd gedeeltelijk invulling te geven aan de zogenaamde “leemte” tussen ‘informeren’ en ‘adviseren in de zin van de Wft’.
Volgens Adfiz is er echter geen sprake van een leemte, en zij verwijst naar de Minister van Financiën. Deze “heeft zich eerder op het standpunt gesteld dat zodra informeren ook maar enigszins overgaat in adviseren, er voldaan moet worden aan vakbekwaamheidseisen die gelden voor adviseurs. Hiermee erkent de Minister dat er sprake is van Wft-advies als informeren ook maar enigszins overgaat in adviseren.”
Zorgplicht
De brancheclub is van mening dat de nieuwe open norm voor keuzebegeleiding met als uitgangspunt de (financiële) doelstelling van een deelnemer voor het maken van een passende keuze, direct raakt aan de activiteit ‘adviseren’ in de zin van de Wft. “Te verwachten is dan ook dat een deelnemer de keuzebegeleiding door de pensioenuitvoerder daadwerkelijk zal ervaren als een passend advies in de zin van de Wft, terwijl dit niet het geval is. De keuze die een deelnemer via keuzebegeleiding van de pensioenuitvoerder maakt, zou wel eens minder goed voor een deelnemer kunnen uitpakken omdat bepaalde relevante zaken in het keuzeproces niet zijn meegenomen, zoals bij een Wft-advies wel het geval is. Een bijkomstige alleszins relevante vraag is daarbij of en hoe een deelnemer zich kan beroepen op de zorgplicht van de pensioenuitvoerder als naderhand blijkt dat keuzes zijn gemaakt die niet in zijn belang zijn en niet passend zijn bij de wensen, persoonlijke (financiële) doelstellingen en voorkeuren.”
‘Gratis’ advies
Invoering van deze nieuwe norm zet tegelijkertijd de marktverhoudingen op een onwenselijke manier (nog) verder onder druk. “Pensioenuitvoerders worden met de nieuwe norm verplicht deelnemers sturend te begeleiden en ook te ondersteunen bij uiteenlopende vragen, waarbij dit gefinancierd wordt uit het pensioenkapitaal. Dit terwijl beroepsgroepen – zoals financieel adviseurs – voor vergelijkbare dienstverlening aan pensioendeelnemers de kosten niet uit het pensioenkapitaal of anderzins via de aanbieder kunnen financieren. Deze partijen dienen de kosten apart bij de deelnemer in rekening te brengen. Een deelnemer zal het ‘advies’ van de pensioenuitvoerder als ‘gratis’ ervaren en minder of geen beroep op onafhankelijk advies wat echt in het belang van de pensioendeelnemer is. Te voorzien is dat deze norm zal bijdragen aan een verdere ongelijkheid van het speelveld tussen marktpartijen in de pensioensector.”
Adfiz vindt dan ook dat de voorgestelde norm op een onwenselijke manier ingrijpt op marktverhoudingen “die nu al niet zuiver zijn”. “Als we deelnemers betere keuzes willen laten maken, dan ligt het niet voor de hand om een soort “advies-light” zo te definiëren dat het via de pensioenaanbieder gefinancierd kan worden vanuit het pensioenkapitaal. Veel logischer is het om oplossingen te zoeken waarmee betaaldrempels voor een deelnemer worden beslecht (bijvoorbeeld via vouchers of fiscale facilitering persoonlijk advies of nog meer inzet om het via de werkgever te laten verlopen).”
Ten slotte verwijst Adfiz naar de uitleg van ‘advies’ van de Autoriteit Financiële Markten: “De Wft spreekt van ‘adviseren’ als er beroepsmatig een concrete aanbeveling van een specifiek product aan een specifieke klant wordt gedaan. Hiervan is – volgens uitleg van de AFM – ook sprake als een medewerker van een financiële onderneming vragen over de passendheid van een product beantwoordt en hiermee een aanbeveling doet.” Adfiz verwijst daarvoor naar de vraag ‘Voor wie geldt de diplomaplicht’ op de AFM-site.
AFM is positief
De AFM zelf, die ook heeft gereageerd op het wetsvoorstel, is juist positief over de nieuwe norm over keuzebegeleiding. “De ervaring leert dat keuzevrijheid niet altijd vanzelf goed gaat. Afwegingen rondom pensioen zijn complex. Suboptimale keuzes kunnen leiden tot financiële problemen, teleurstelling, ontevredenheid en daardoor een verlies van vertrouwen in de pensioensector.” De toezichthouder vindt de nieuwe norm “een goede en noodzakelijke extra waarborg om deelnemers in staat te stellen adequate en geïnformeerde keuzes te maken”.
Wordt ongetwijfeld vervolgd.
