Het vrijwillig eigen risico bij de zorgverzekering moet worden afgeschaft. Dat zegt Aad de Groot, bestuursvoorzitter van DSW Zorgverzekeraar, naar aanleiding van het verschijnen van de Zorgthermometer 2022: overstapcijfers en vrijwillig eigen risico van Vektis. Het vrijwillig eigen risico is volgens De Groot in strijd met het uitgangspunt van de solidariteit binnen ons zorgstelsel.
Jonge, gezonde mensen betalen minder
Voor iedereen geldt een verplicht eigen risico van 385 euro. Wie weinig zorgkosten verwacht, kan daarnaast nog kiezen voor een vrijwillig eigen risico van 100 tot 500 euro. Zo’n 13% van de verzekerden maakt hier gebruik van. Van deze groep kiest 75,2% voor het hoogste bedrag. Van de mensen die zo kiezen voor een eigen risico van in totaal 885 euro heeft 86% minder dan 385 euro zorgkosten. Deze groep blijft dus onder het bedrag van de verplichte eigen risico. Ook blijkt uit de Zorgthermometer van Vektis dat het vooral jongeren zijn die geen kosten maken binnen het eigen risico. Hoe ouder mensen worden, hoe meer ze het volledige verplichte eigen risico moeten betalen.
De Groot concludeert hieruit dat het vrijwillig eigen risico een ondermijning van de solidariteit is. Jonge, gezonde mensen kunnen immers voor een hoger eigen risico kiezen terwijl mensen die hoge zorgkosten maken, dat niet kunnen. Daardoor zouden ouderen en chronisch zieken relatief veel moeten betalen. Door het afschaffen van het vrijwillig eigen risico zou er geld vrijkomen voor een premiekorting voor iedereen of een verlaging van het verplichte eigen risico. Op deze manier zou iedereen evenveel betalen, los van de vraag hoeveel zorg zij daadwerkelijk gebruiken.
Is er niet al voldoende solidariteit?
Dat roept de vraag op of dat wenselijk en eerlijk is. Solidariteit is de basis van verzekeren. Door risico’s te delen, blijven de kosten van onverwachte gebeurtenissen behapbaar voor iedereen. De vraag is echter of die solidariteit tot in het extreme doorgevoerd moet worden. Nu is het al zo dat kinderloze mannen meebetalen aan de kosten van de bevalling van een beperkte groep vrouwen en dat mensen die gezond leven meebetalen aan hulp bij het stoppen met roken, terwijl ze zelf nooit een sigaret hebben opgestoken. Er is dus zeker wel sprake van grote solidariteit tussen de verschillende groepen mensen. Is nog meer solidariteit nog wel uit te leggen?
Ook geen volledige solidariteit bij andere verzekeringen
Bij andere verzekeringen is het heel normaal dat iemand die een groter risico vormt voor de verzekeraar meer premie betaalt. Neem nu de autoverzekering. Wie een auto heeft, weet dat hij meer premie gaat betalen als hij een schade claimt. Dat vindt iedereen normaal. Jonge mensen die net hun rijbewijs hebben, betalen meer dan ouderen die al jaren schadevrij rijden. Ook als je verhuist naar een andere regio waar meer schades voorkomen, gaat de premie van je autoverzekering omhoog. Hier geldt dus ook dat er sprake is van beperkte solidariteit. De vraag aan Aad de Groot is dan ook: zou hij ook willen dat de premie van zijn autoverzekering volledig losgekoppeld wordt van de kans dat hij er een beroep op zal doen?
Een ander voorbeeld: de arbeidsongeschiktheidsverzekering. Wie als zelfstandige werkt en zich wil verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid, moet een uitgebreide vragenlijst invullen met betrekking tot zijn gezondheid. Als je ook hier doorvoert dat jong en oud, gezond en ongezond dezelfde premie betaalt, scheelt dat natuurlijk veel in de rompslomp rondom de acceptatie. Maar of het eerlijk is?
Wat levert het echt op?
Het is nu al zo dat iedereen geaccepteerd wordt voor de basiszorgverzekering. Wie elk jaar duizenden euro’s zorgkosten maakt die vanuit de basisverzekering vergoed worden, betaalt maar een beperkt bedrag meer dan de kleine groep mensen die nooit ziek is en wel een vrijwillig eigen risico neemt. Volgens de Consumentenbond bedraagt de korting voor het vrijwillig eigen risico meestal 50% van het bedrag van dat extra eigen risico. Dat komt dus neer op 250 euro voor het grootste deel van de mensen die een vrijwillig eigen risico neemt. Laat je de 13% die hiervoor kiest, wel dit bedrag betalen, dan staat daar tegenover dat er ook meer zorgkosten gedeclareerd kunnen worden. Zelfs als je daar geen rekening mee houdt, is het bedrag dat de overige 87% bespaart door het vrijwillig eigen risico af te schaffen, klein.
Conclusie: er is bij de zorgverzekering al sprake van een grote mate van solidariteit. Een klein beetje voordeel voor de mensen die weinig tot geen kosten maken, zorgt er waarschijnlijk alleen maar voor dat deze solidariteit makkelijker te accepteren en in stand te houden is.
