“De wijze van informatieverstrekking geeft onvoldoende overzicht en inzicht. We moeten nu al aan de bak en het eerlijke verhaal eenvoudig vertellen.”
AFM-bestuurder Theodor Kockelkoren hield op het congres van IPNederland een lezing onder de titel ‘Naar het eerlijke verhaal over ons pensioenstelsel’.
Bij een eerlijk verhaal hoort eigenlijk niet dat het begrip ‘defined benefit’ nog wordt gehanteerd. “Deze term zet mensen in toenemende mate op het verkeerde been. De term suggereert dat mensen gegarandeerd of in elk geval met grote zekerheid een vooraf gedefinieerd bedrag per maand krijgen. Deze suggestie houdt steeds minder stand.”
“Mensen hebben al veel moeite om over te schakelen van ‘70% van het laatst verdiende loon’, naar ‘70% van het gemiddelde verdiende loon’, maar ook dat is een misplaatste intuïtie. De realiteit is dat de kans aanzienlijk is dat het pensioen lager uitvalt dan deze nieuwe referentie.
Is het erg dat onze tweede pijler pensioenen straks lager is dan 70% van het gemiddelde verdiende loon? Nee, dat hoeft niet persé erg te zijn. We moeten ons realiseren dat een 70% pensioen vanaf 65 en later 67 in internationale verhoudingen een bijzonder riant pensioen is. Minder hoeft niet meteen het eind van de wereld in te houden. Cruciaal is wel dat mensen eerlijk en simpel het verhaal te horen krijgen. Zo weten ze vroeg genoeg waar ze zich op moeten instellen. Zo nodig kunnen ze hun maatregelen nemen.
Het is wel erg dat de huidige wijze van informatie verstrekking, die vooral via het UPO verloopt, mensen niet ondersteunt: het geeft onvoldoende overzicht, inzicht en activeert daardoor onvoldoende. Kortom: mensen horen niet het eerlijke verhaal. Gelukkig worden daar wel verbeteringen in aangebracht, echter deze verbeteringen zullen pas over een paar jaar realiteit zijn. Tegelijkertijd willen we nu met een brede groep Nederland een pensioendebat voeren. Kortom, ten behoeve van het nationale debat moeten we nu al aan de bak en het eerlijke verhaal eenvoudig vertellen.”
KNVB-normen voor nieuw stelsel
Kockelkoren vindt dat de door de AFM geformuleerde KNVB-normen ook moeten gelden voor een nieuw, eerlijke en simpel pensioenstelsel. KNVB staat voor Kostenefficiënt, Nuttig, Veilig en Begrijpelijk.
“Kostenefficiëntie is een belangrijk criterium, dat nog al eens verwaarloosd wordt. De nu voor veel fondsen gebruikelijke kostenniveaus (zo rond 100 bp) zijn relatief hoog. Ze hebben grote impact op de hoogte van onze toekomstige pensioenen. Dertig basispunten (0,3%) minder jaarlijkse kosten levert over de horizon waar we over spreken al snel een kwart extra pensioen op. En dan spreek ik niet over dat kleine deel van de pensioenfondsen waar bij grotere schaalgrootte en hogere efficiency kan leiden tot 100 basispunten minder jaarlijkse kosten.”
Veilig en begrijpelijk
“Ook het nieuwe stelsel moet voldoende veilig zijn. Vanuit die optiek moet de ook lopende discussie over de keuzevrijheid van deelnemers goed gevoerd worden.
De begrijpelijkheid van het stelsel is bijzonder belangrijk. Daarbij spelen twee factoren: ten eerste het begrijpen wat men van het pensioen mag verwachten en ten tweede begrijpen waarom het stelsel is zoals het is. Met andere woorden het stelsel moet uitlegbaar zijn. Een sterk vereenvoudigd stelsel kan de uitlegbaarheid vergroten en daarmee een belangrijke bijdrage leveren om het draagvlak in Nederland voor het stelsel te behouden. Daartoe is het eveneens belangrijk dat het toekomstige stelsel eerlijk is. Dat wil zeggen dat er die solidariteit in zit die op actieve steun van de deelnemers kan rekenen. In plaats van solidariteit waar de meeste deelnemers geen weet van hebben – in welk geval het wellicht beter is te spreken over kruissubsidiëring.”