De indruk die veelal bestaat dat maatwerk niet mogelijk zou zijn, is volgens de AFM en de Nederlandse Vereniging van Banken onjuist.
Dat staat in het ‘Verslag overleg AFM en sector over maatwerk binnen de hypotheeknormen’ van minister Dijsselbloem. AFM, NVB en grootbanken vinden de LTI- en LTV-normen zoals die zijn vastgelegd in de ministeriële regeling voor hypothecair krediet duidelijk.
“De hoofdnormen en de vast omschreven uitzonderingen op de normen, zoals de mogelijkheid om goed onderbouwd en gedocumenteerd een kwalitatieve uitzonderingsmogelijkheid te mogen toepassen, bieden volgens de NVB en de grootbanken voldoende ruimte voor maatwerk. Aanpassing van deze normen en de uitzonderingsmogelijkheden is volgens de NVB en de grootbanken dan ook niet nodig.”
Wel concluderen de partijen dat het gebruik van maatwerk gering is. Dat komt “deels door het in het verleden bewust gevoerde beleid vanuit de wetgever en toezichthouder om de mogelijkheden voor het ruimhartig gebruik van uitzonderingen in te perken. Dit heeft geleid tot een zekere verstarring van de werkwijze van aanbieders en adviseurs bij hypotheekverstrekking. Sinds twee jaar wijzen het ministerie van Financiën en de AFM er echter op dat gebruik mag worden gemaakt van alle uitzonderingsmogelijkheden mits voldoende onderbouwd.
Borg (groot)ouders en schenkingen
Afgesproken is dat, indien gewenst, vaker overleg zal plaatsvinden tussen de sector en de AFM waarbij praktijkvoorbeelden open kunnen worden besproken. Een voorbeeld daarvan is hoe kan worden omgegaan met een garantstelling van ouders of grootouders voor een deel van de hypotheekfinanciering van hun (klein)kinderen en de wijze waarop jaarlijkse schenkingen kunnen worden meegenomen in de financiering. Op korte termijn komen banken met een voorstel waarna nader overleg plaats zal vinden. Buiten dit punt zijn er gedurende het overleg geen maatwerkvoorbeelden opgekomen waarover op korte termijn nader overleg noodzakelijk is.
Findinet-commentaar
In het verleden heeft de AFM een aantal boetes opgelegd aan hypotheekaanbieders die zich niet strak aan de normen hielden. Zo werd Rabobank beboet omdat de bank rekening hield met de carrièrevooruitzichten van de aanvrager. “Een diploma is geen garantie voor een standaard salarisstijging” was toen het oordeel van de AFM. Ook ING kreeg een boete omdat de bank méér rekening hield met de persoonlijke omstandigheden dan met de standaardregels.
Intussen is het ‘explain-regime’ veranderd, maar met name compliance afdelingen zullen het lastig vinden te laveren tussen norm en maatwerk.
Het zou geen gek idee zijn wanneer de AFM de boetebesluiten uit het verleden nog eens tegen het licht van de huidige realiteit houdt en aangeeft hoe zij nu op deze casussen zou reageren. Dat zou eraan meewerken dat de duidelijkheid die kennelijk bij de grootbanken bestaat ook overgebracht kan worden aan andere marktpartijen, waaronder de hypotheekadviseurs.
Verder blijkt uit het verslag dat de duidelijkheid niet leidt tot een grotere mate van maatwerk. Er bestaat dus een zekere angstcultuur en dat is niet in het belang van de klant. Alleen daarom al zou niet volstaan moeten worden met de algemene opmerking dat uitzonderingsmogelijkheden mogelijk zijn. Beter is het om die mogelijkheden aan de hand van concrete voorbeelden te illustreren.
En tenslotte is het een goede zaak om aan te geven hoe de maatwerkmogelijkheden te koppelen zijn aan de NHG-normen.
