Risicodeling in pensioencontracten met toekomstige generaties kan economische meerwaarde hebbenm, doordat risico’s over een groter aantal leeftijdscohorten kan worden gespreid, waardoor ieder leeftijdscohort een kleiner deel van het risico draagt. Het nadeel van risicodeling tussen huidige en toekomstige deelnemers is dat dit gepaard kan gaan met bestuurlijke risico’s en discontinuïteitrisico’s.
Dit concludeert Netspar na onderzoek naar de welvaartswinst van risicodeling met toekomstige generaties. In de rapportage worden de inschattingen van de afruil tussen de welvaartseffecten van risicodeling met toekomstige generaties en de daaruit voortvloeiende discontinuïteitsrisico’s uit verschillende onderliggende studies nader toegelicht.
Risicodeling met toekomstige generaties vindt plaats doordat toekomstige deelnemers ook al (deels) worden blootgesteld aan financiële mee- en tegenvallers uit het heden. Deze vorm van risicodeling kan economische meerwaarde hebben, doordat risico’s over een groter aantal leeftijdscohorten kan worden gespreid, waardoor ieder leeftijdscohort een kleiner deel van het risico draagt.
Het nadeel van risicodeling tussen huidige en toekomstige deelnemers is dat dit gepaard kan gaan met bestuurlijke risico’s en discontinuïteitrisico’s. In de rapportage van Netspar worden de inschattingen van de afruil tussen de welvaartseffecten van risicodeling met toekomstige generaties en de daaruit voortvloeiende discontinuïteitsrisico’s uit verschillende onderliggende studies nader toegelicht.
De conclusies van Netspar sluiten aan bij de eerder deze week verschenen beleidsnota van het CPB.
Dé welvaartswinst bestaat niet
Allereerst is van belang te benadrukken dat “dé” welvaartswinst van risicodeling en “het” discontinuïteitrisico niet bestaat. Berekeningen van de welvaartswinst en discontinuïteitrisico’s zijn bij uitstek gevoelig voor gemaakte aannames, bijvoorbeeld ten aanzien van beleggingsrendementen en loonontwikkeling, nutsfuncties, de arbeidsmarktdynamiek, gedragseffecten op de arbeidsmarkt, het type pensioencontract (de lengte van uitsmeerperioden) en het beleggingsbeleid. Daarbij is het ook de vraag of de welvaartswinst wordt uitgedrukt als percentage van het aanvullende pensioeninkomen of als welvaartswinst over het gehele levensinkomen. Dit kan het onderling vergelijken van studies die kijken naar de welvaartswinst van risicodeling met toekomstige generaties lastig maken.
Voor het inschatten van de welvaartswinst van het continueren van risicodeling is bovendien van belang of deze welvaartswinst gerapporteerd wordt voor alle huidige en toekomstige deelnemers of dat deze alleen wordt toegerekend aan één deelgroep, bijvoorbeeld alleen de huidige deelnemers of alleen de toekomstige deelnemers.
“Premiestuur”
De gemiddelde welvaartswinst die behaald kan worden door de in te leggen premie af te stemmen op behaalde rendementen (“premiestuur”) is aanzienlijk groter dan de gemiddelde welvaartswinst van het delen van beleggingsrisico met toekomstige generaties. Er dient nader onderzoek gedaan te worden naar de werking en inzet van het premiestuur in de verschillende contracten.
De gemiddelde welvaartswinst van het delen van beleggingsrisico met toekomstige generaties wordt bovendien groter als schokken over een langere termijn dan nu is toegestaan mogen worden uitgesmeerd, maar ook dit leidt weer tot meer discontinuïteitsrisico.
Contracten waarin een groter deel van de welvaartswinst wordt toegerekend aan toekomstige deelnemers (b.v. door het vormen van buffers in geval van hoge rendementen terwijl tekorten beperkt worden doorgeschoven) verbeteren de afruil tussen welvaartswinst en de verschillende vormen van discontinuïteitsrisico vergeleken met contracten waarin een groter deel van de welvaartswinst terecht komt bij huidige generaties. De vorming van buffers en de asymmetrische behandeling van mee- en tegenvallers gaan wel ten koste van huidige generaties.
(Netspar)