Binnenkort zal op de website van Kifid een lijst terug te vinden met alle financiële dienstverleners die niet bij voorbaat bindend advies aanvaarden.
Dat antwoordt minister Dijsselbloem op vragen van de PvdA-Tweede Kamerleden Henk Nijboer en Mei Li Vos. Zij hebben gevraagd om zo’n lijst “ met financiële dienstverleners die zich niet wensen te conformeren aan de klachtenprocedure”.
Naar de huidige stand van zaken wordt het een lange lijst: ongeveer 40% van de adviseurs en 27% van de vermogensbeheerders accepteren een besluit van Kifid niet als bindend.
Alle leden van het Verbond het Verzekeraars en de Nederlandse Vereniging van Banken doen dat wel.
Dijsselbloem wijst in zijn beantwoording op het grondwettelijk recht dat partijen niet tegen hun wil afgehouden kunnen worden van een gang naar de rechter. Aan de andere kant probeert hij die weg wel te bemoeilijken.
Inperking aanvaarding verbindendheid
Met instemming begroet hij het plan van Kifid haar reglementen zo aan te passen dat een intrekking van de aanvaarding van de bindendheid van haar uitspraken alleen geldt voor contractuele verhoudingen die na deze intrekking zijn aangegaan. Voor bestaande contractuele verhoudingen tussen een financiële dienstverlener en een consument heeft een intrekking alleen gevolgen als de financiële dienstverlener de consument uitdrukkelijk op deze verandering heeft gewezen en de consument een reële mogelijkheid heeft gegeven om zonder kosten de relatie te beëindigen. Een intrekking zal geen gevolgen kunnen hebben voor klachten over financiële diensten die al waren geleverd op het moment van intrekking van de aanvaarding van bindendheid.
De minister: “Ik meen dat op deze manier de positie van de consument wordt verbeterd en ben daarom van plan in te stemmen met deze wijziging van het reglement.”
Als op dit moment een adviseur zijn status herziet, geldt dat voor alle toekomstige klachten, óók voor bestaande relaties met betrekking tot lopende overeenkomsten.
Uitbreiding toegang tot Kifid
Nijboer en Vos hebben ook gevraagd de weg tot Kifid open te stellen voor ZZP-ers en kleine MKB-ondernemers. De minister gaat onderzoeken of hieraan behoefte bestaat. “Belangrijke aandachtspunten hierbij zullen in ieder geval zijn de capaciteit en de financiering van deze klachtenbehandeling bij het Kifid, de afbakening van de doelgroep en het feit dat partijen vrijwillig moeten instemmen met bindendheid van uitspraken van Kifid. Ik zal in dit verband ook nagaan hoe ZZP-ers en het MKB tegenover een dergelijk initiatief staan.”
Zwarte lijst?
Gezien de bewoordingen van de vraagstellers wordt de indruk gewekt dat de lijst met adviseurs en vermogensbeheerders die een besluit niet als bindend willen accepteren de schijn krijgt van een ‘zwarte lijst’.
Dat zou niet redelijk zijn. Veel adviseurs hebben bewust voor ‘niet bindend’ gekozen mede in het belang van de consument. Als de adviseur heeft verklaard de uitspraak als bindend te aanvaarden, behandelt de Geschillencommissie de klacht alleen als ook de consument zich bij voorbaat bij de utspraak neerlegt. Met andere woorden, in dat geval is de weg naar de rechter voor de consument afgesloten, ook als de uitspraak nadelig voor hem uitvalt.
Het valt moeilijk vol te houden dat een adviseur die deze consequentie in zijn overweging betrekt op voorhand beschuldigd kan worden dat hij het klantbelang niet voorop stelt.
Partijen zouden vrij moeten zijn voorafgaand aan het indienen van de klacht met elkaar af te spreken een al dan niet bindende uitspraak te vragen. Dat staat haaks op het voornemen de adviseur en daarmee de consument te dwingen eenzelfde lijn aan te houden voor alle reeds bestaande contracten.
En het publiceren van een ‘zwarte’ lijst? Als die er al moet komen, dan wel met een uitvoerige toelichting, waaruit blijkt dat het grondwettelijk recht van een gang naar de rechter ook voor de consument wordt beknot.
Jan Aikens
